Speurtocht naar schadelijke stoffen

PFAS, microplastics, pesticiden. Steeds meer schadelijke stoffen hopen zich op in het milieu. En dat heeft enorme gevolgen voor de gezondheid van mens en natuur. Maar hoe komen we er ooit vanaf? Analytisch chemicus Marja Lamoree houdt vrijdag 15 september haar oratie aan de Vrije Universiteit over onze gezondheid, die steeds meer onder druk komt te staan door al deze giftige stoffen.

Volgens Lamoree wordt het tijd ‘dat we anders gaan kijken naar de stoffen die we gebruiken en het effect hiervan op onze leefomgeving’. Verder pleit ze ervoor om beter te kijken naar de regelgeving. Steeds meer mensen worden blootgesteld aan schadelijke stoffen als PFAS, micro- en nanoplastics. We kunnen ze onder andere binnenkrijgen via ademhaling, via de huid, maar ook via onze voeding en drinkwater.

Lamoree deed eerder onderzoek naar microplastics uit de leefomgeving die in de menselijke bloedsomloop terecht zijn gekomen. De resultaten van dit onderzoek sloegen in als een bom. De onderzoeker denkt dat we onze manier van leven drastisch moeten herzien. En dat we heel kritisch moeten zijn welke stoffen we nog toestaan in consumentenproducten.

Menno Bentveld onderzocht in 2019 voor de serie 'Ik, plastic' hoe mens en plastic met elkaar versmelten. Minuscule plasticdeeltjes zwerven door ons lichaam. Protheses en implantaten zijn van plastic. In aflevering 4 liet Menno zijn urine analyseren door Marja Lamoree, hoogleraar analytische chemie. Bekijk het hieronder het fragment terug op 6:55:

PFAS is een verzamelnaam voor een groep chemische stoffen die door de mens zijn gemaakt. De stoffen hebben handige eigenschappen: ze zijn water- en vetafstotend. Daarom kom je het tegen in je koekenpan, in verpakkingsmaterialen en in kleding. Maar als PFAS eenmaal in het milieu terecht is gekomen, bijvoorbeeld via afvalwater van fabrieken die deze stoffen gebruiken, dan blijft het daar aanwezig. Het breekt niet af en kan zich snel verspreiden. Het PFAS hoopt zich op in de natuur en verdwijnt niet. Het kan zich ook gaan ophopen in het lichaam en daar schade aanrichten.

Chemiebedrijf en teflonproducent Chemours (voorheen DuPont) bij Dordrecht loosde tot voor kort grote hoeveelheden schadelijke stoffen (PFAS) in het milieu. Terwijl het bedrijf al tientallen jaren wist dat deze stoffen de omgeving vervuilden en gevaarlijk waren voor mens en natuur. De provincies Zuid-Holland en Noord-Holland hebben deze week in de Tweede Kamer gepleit voor strengere wet- en regelgeving voor de uitstoot van PFAS-stoffen.