Slootwater

Sloten zijn gegraven watergangen ten dienste van landbouw en waterhuishouding. De honderdduizenden kilometers sloot die Nederland rijk is worden veelal als louter hydrologische infrastructuur gezien. Wateraanvoer en -afvoer is natuurlijk essentieel maar de natuurwaarde en de reinigende werking die slootecosystemen kunnen hebben, zijn ook van groot belang. Sloten dragen veel bij aan de biodiversiteit van agrarische landschappen. Er komen hoge aantallen macrofyten en macrofaunasoorten voor. Een biodiversiteit die bovendien erg karakteristiek is voor ons landschap. Mondiaal gezien is dit soort landschap zeldzaam, en daarom belangrijk. Door intensief landgebruik worden sloten belast met verontreinigende stoffen. Tegelijk vinden in sloten allerlei (bio)chemische processen plaats, zoals opbouw en afbraak van organisch materiaal, omzetting van nutriënten zoals denitrificatie, etc.. In een sloot vindt hierdoor zelfreiniging plaats.

Ook het belevingsaspect van de slootnatuurwaarde is fors. We hebben naar schatting 20 meter sloot per Nederlander, en menig kind dankt een deel van zijn liefde voor de natuur aan schepnettochten langs sloten. Sloten worden vaak semi-natuurlijk genoemd omdat ze ontstaan zijn en behouden blijven door landbouwpraktijken en bijbehorende beheersmaatregelen. In sloten treedt voortdurend verlanding op. Zonder beheer (schonen en/of baggeren) zou een sloot verdwijnen. Verlanding is een gevolg van successie van plantengemeenschappen. Voedselrijkdom en dimensies bepalen de snelheid waarmee verlanding optreedt en dus ook de regelmaat waarmee beheer uitgevoerd moet worden om dichtgroeien tegen te gaan. Na het schonen van een sloot begint de ontwikkeling van de vegetatie weer van voren af aan. Pionierssoorten vestigen zich en worden later vervangen door andere soorten. De methode en frequentie van beheer zijn van grote invloed op de biodiversiteit in sloten. Bovendien zal ook het zelfreinigend vermogen, dat afhankelijk is van de aanwezige planten en dieren door het beheer beïnvloed worden.

De ecologie van de Nederlandse sloten wordt bestudeerd in het Project Langdurig Onderzoek Nederlandse Sloten ( PLONS ).

Bron: Wageningen Universiteit.