Slechtste jaar ooit voor grutto

2020 gaat de boeken in als het slechtste broedseizoen tot nu toe voor de grutto in weidevogelbolwerk Friesland. Nog niet één op de tien paartjes die aan een nest begonnen, wisten een jong groot te krijgen. “In de zeventien jaar dat we nu onderzoek doen aan grutto’s hebben we nog niet eerder zo’n slecht resultaat gezien”, zegt Jos Hooijmeijer, onderzoeker van de Rijksuniversiteit Groningen.

De meeste verliezen lijden de grutto’s nu doordat hun eieren of kuikens worden opgegeten door rovers als marter, reiger of kraai. “Vorig jaar waren er heel veel muizen. Zo’n jaar zorgt ervoor dat de aandacht van de predatoren even van de weidevogels wordt afgeleid. Maar ná zo’n muizenjaar zien we altijd extra predatie van weidevogeleieren en -kuikens. Dit jaar was dat wel heel extreem”, aldus Hooijmeijer.

Ook tijdens de trek vindt predatie plaats, hoewel dat volgens Jelle Loonstra, ook Rijksuniversiteit Groningen, niet de hoofdoorzaak is van de achteruitgang van de grutto. Deze week werden de zender en het geringde pootje gevonden van een grutto, die een paar weken geleden op trek naar het zuiden gestrand moest zijn bij de 200 meter hoge communicatietoren van het Mediapark in Hilversum, zo bleek uit de gps-gegevens van de zender. Vrijwel zeker is de grutto te grazen genomen door een slechtvalk, die op grote hoogte zijn maaltje heeft zitten nuttigen. Zender en pootje werden na een speurtocht aangetroffen aan de voet van de toren.

De broedresultaten zijn nu al vele jaren op rij te slecht om het aantal grutto’s in Nederland op peil te houden. Ons land heeft een grote verantwoordelijkheid voor de grutto. Driekwart van de grutto’s broedt bij ons. Om die reden werd de vogel door de luisteraars van Vroege Vogels in 2015 dan ook tot Nationale Vogel verkozen. 

Volgens onderzoeker Hooijmeijer is het tijd voor drastische keuzes. “Ons platteland is veel te arm geworden aan weidevogels. Er zijn ook geen alternatieve prooien voor rovers. Dan is het logisch dat predatoren als marter en kraai zich massaal op de laatste weidevogelkuikens storten. Als we de weidevogels alleen nog in kleine reservaten in stand weten te houden, dan worden dat gewoon snackbars voor rovers.”

Alle predatoren bestrijden is volgens Hooijmeijer ondoenlijk. “Als je de vossen bestrijdt, dan springt de steenmarter gewoon in het ontstane gat. En als je ook díe gaat bestrijden, staan hermelijn, wezel en bunzing weer klaar. Willen we écht werk maken van de bescherming van weidevogels, dan zullen we de inrichting van ons platteland op een drastisch andere manier moeten aanpakken.”