Schapen creëren een levend museum

Op het eerste oog zijn het een aantal grillige, dikke eiken die je als wandelaar tegenkomt in het Strubben Kniphorstbosch, aan de oostkant van de Drentsche Aa. Maar gek genoeg hebben deze eiken allemaal meerdere stammen. Sommige van deze mysterieus uitziende bomen bestaan wel uit tien verschillende, dikke stammen.

We hebben het hier alleen niet over een aparte soort. Nee, dit zijn gewoon eiken die we óveral in Nederland tegen kunnen komen. Maar waar komt die gekke vorm dan vandaan? Om antwoord op die vraag te krijgen moeten we terug naar de tijd dat de bomen in dit bos nog werden gebruikt als hakhout en belangrijker nog: toen er nog intensieve begrazing plaatsvond door Drentsche schapen.

In de negentiende eeuw was het gebied in handen van Gerrit Kniphorst, voormalig burgemeester van Assen. Ook hij liet schapen grazen op de toenmalige heidevelden. De schapen knabbelden er lustig op los en aten onder meer de jonge uitlopers van eikenbomen in het gebied. Keer op keer werden deze uitlopers beschadigd door de begrazing. De bomen konden hierdoor niet uitgroeien tot volwaardige bomen, maar de eiken zagen wel kans om zogeheten afleggers te ontwikkelen.

In de twintigste eeuw, nadat de begrazing door schapen stopte, kregen deze eiken eindelijk de kans om uit te groeien te bomen van formaat. En dat noemen ze in Drenthe Strubben.

Vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw was het gebied in handen van defensie en was het militair oefenterrein. In 2006 kwam het bos in beheer van Staatsbosbeheer. Die staken meteen de handen uit de mouwen om de bijzondere cultuurgeschiedenis van het gebied te behouden. Zo kwamen er weer schapen in het gebied om te kijken of er nieuwe strubben gevormd kunnen worden. Ook werden er bomen weggehaald om het ouderwetse, open landschap weer terug te krijgen.

Voeg daar ook nog twee hunnebedden, zestig grafheuvels en eeuwenoude karrensporen aan toe en je hebt het tot nu toe enige archeologische reservaat van Nederland. Het Strubben-Kniphorstbos is een stukje échte Drentsche natuur.

Vroege Vogels ontdekt de Drentse Aa, vrijdag 15 mei 2020 om 19.55u op NPO 2!