Rozetten schieten de grond uit

We zijn vroeg in het seizoen in de Waterwinbossen in Zeeuws-Vlaanderen. De bomen hebben nog geen blad en de temperatuur moet nog stijgen. Maar als je dan planten wil zoeken, doe het dan op zandgrond, zegt botanist Nathalie De Somer. En laat de Waterwinbossen, buiten de duinen, nou de enige plek in Zeeland zijn waar je zandbodem hebt in plaats van klei.

Zandgrond warmt eerder op dan klei, waardoor planten hier eerder kunnen groeien. Ook zakt water sneller door de grove zandkorrels en valt het gebied hierdoor vroeger in het jaar droog. De soorten die hier staan, moet er dus voor zorgen dat ze vóór die tijd al volgroeid zijn en zich hebben kunnen voortplanten. Tijdens de opnames zien we hoe de eerste planten zich voorbereiden op het groeiseizoen. Sommige doen dat middels een bijzondere groeivorm: rozetten.

Een bladrozet of rosula herken je als een kleine plant op de bodem, waarbij alle blaadjes vanuit hetzelfde punt lijken te komen. In feite is de stengel extreem kort en komen de bladeren vlakbij elkaar tevoorschijn. Een bekend voorbeeld is de paardenbloem. Het zijn als het ware de eerste zonnepaneeltjes van een plant, waarmee ze zo veel mogelijk licht proberen te vangen. Deze bladeren zien er soms ook heel anders uit dan de normale bladeren van de plant wanneer hij volgroeit is.

Het is een tactiek die veel tweejarige soorten gebruiken, waarbij ze in het eerste jaar een bladrozet vormen. Door zijn bladeren over de directe omgeving te leggen, zorgt een rozet ervoor dat andere planten minder goed op kunnen komen. Ze blokkeren dan namelijk het licht voor andere opkomende planten. Een slimme strategie dus!

Kijk zondag 21 april 2024 om 19.25 uur naar de uitzending Waterwinbossen op NPO 2!