RIVM: Urgenda-doel broeikasgassen in 2020 mogelijk toch gehaald

De uitstoot van broeikasgassen was vorig jaar 25,4 procent lager dan in 1990, stelt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) op basis van voorlopige cijfers. Als het percentage klopt, heeft Nederland alsnog de Urgenda-doelstelling gehaald. Die milieuorganisatie dwong bij de rechter af dat Nederland in 2020 een kwart minder broeikasgassen moest uitstoten dan in 1990. De daling van de uitstoot in 2020 komt vooral door een aantal toevalligheden.

Eerder dit jaar werd al een eerste schatting gemaakt door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het RIVM over de uitstoot in 2020. Volgens die berekeningen bleef de vermindering van de uitstoot in 2020 hangen op 24,5 procent ten opzichte van 1990. De definitieve cijfers over 2020 worden pas volgend jaar gepresenteerd. De daling van de uitstoot van broeikasgassen ten opzichte van 1990 zal volgens het RIVM "waarschijnlijk" uitkomen tussen de 24 en 27 procent.

Ten opzichte van 2019 daalde de uitstoot van broeikasgassen vorig jaar met 9 procent. Dat is een scherpere afname dan de jaren daarvoor en dat komt volgens het RIVM met name doordat er minder op steenkool gestookte elektriciteit werd geproduceerd.

Volgens Margreet van Zanten, hoofd emissieregistratie bij het RIVM, is een belangrijke oorzaak de sluiting van de Hemwegcentrale in Amsterdam eind 2019. "Dus die stootte in 2020 niets meer uit. Ook kampte de centrale op de Maasvlakte in Rotterdam vorig jaar met meerdere storingen, waardoor hij een groot deel van 2020 heeft platgelegen." Daarnaast waren de kolenprijzen vorig jaar relatief hoog, wat elektriciteit winnen uit kolen onaantrekkelijk maakte. "Dit zijn dus, behalve het sluiten van de Hemwegcentrale, geen directe gevolgen van politieke besluiten", aldus Van Zanten.

Een andere oorzaak van de daling van de uitstoot was de afgenomen verkeersdrukte door de coronacrisis. Bovendien mag er sinds maart 2020 nog maar 100 kilometer per uur worden gereden. Het precieze onderscheid in het effect van deze twee factoren is volgens het RIVM niet goed te maken.

Ook de emissies van andere luchtverontreinigende stoffen, zoals fijnstof, stikstofdioxide en zwaveldioxide daalden in 2020, net als in voorgaande jaren. Stikstofdioxide komt voornamelijk vrij door verbrandingsmotoren (in auto's) en in de industrie.

Alleen de uitstoot van ammoniak daalt, bezien over een aantal jaren, niet. De landbouwsector is verreweg de grootste uitstoter van deze chemische verbinding. Ammoniak komt vrij bij de verdamping van mest. In ammoniak zit stikstof. Te veel neerslag van stikstof is slecht voor het milieu.

Volgens actiegroep Urgenda heeft de overheid "ontzettend mazzel" als inderdaad blijkt dat het door de rechter opgelegde doel van een kwart minder uitstoot in 2020 ten opzichte van 1990 is gehaald. "Misschien hebben we het vorig jaar net gehaald, maar zonder de coronacrisis was dat nooit gelukt", zegt directeur van Urgenda Marjan Minnesma.

"Daarnaast was het vorig jaar een warme winter, waardoor er minder hoefde te worden gestookt", voegt Minnesma toe. "Ook werd er vanwege corona veel minder gereisd. Dat zijn allemaal incidentele oorzaken, die ook dit jaar alweer heel anders liggen." Urgenda probeert de overheid inmiddels via een kort geding alsnog zover te krijgen de klimaatdoelen te halen. De actiegroep gaat door met die zaak. "De overheid doet niets op structurele basis om aan het vonnis te voldoen. Het feit dat we het in 2020 per toeval mogelijk hebben gehaald, doet niets af aan die zaak."

Bron: ANP