Ringen tonen

Nederland is met haar vele meren, rivieren, sloten en vaarten een waterrijk land. Het is dan ook niet vreemd dat watervogels, zoals de zwaan, hier in groten getale voor komen.

De meeste soorten zwanen zijn wit. De enige twee uitzonderingen zijn de zwarthalszwaan uit Zuid-Amerika en de zwarte zwaan uit Australië. De zwarte zwaan is inmiddels 'ingeburgerd' in Nederland; de watervogel is vorige eeuw uit particuliere collecties ontsnapt en komt momenteel vrij algemeen voor.

Volwassen zwanen eten alleen (water)planten, jongen voeden zich ook wel met kreeftjes en insecten.

Zwanen hebben de reputatie agressief te zijn. Een volwassen mannetje dat de zorg heeft over een broedend vrouwtje of jongen, zal deze fel verdedigen. Daarbij aarzelt hij niet om ook mensen of honden aan te vallen. De vleugels kunnen enorme klappen uitdelen. Buiten de broed- en kuikentijd zal een zwaan die zich bedreigd voelt door mensen meestal op de vlucht gaan.

Knobbelzwaan
De knobbelzwaan ( Cygnus Olor ) is de grootste zwanensoort. Volwassen exemplaren zijn wit met een rode snavel en zwarte poten. Jongen hebben bruingrijs dons. De kenmerkende knobbel aan de basis van de snavel is bij mannetjes meer ontwikkeld dan bij vrouwtjes en zwelt in de paartijd bij het mannetje extra op om wijfjes te imponeren.

Over het algemeen zijn knobbelzwanen zwijgzame dieren. De enige stemgeluiden die ze produceren zijn sissen en knorren als ze zich bedreigd voelen. Wel maken knobbelzwanen een karakteristiek fluitend of zoemend geluid bij het vliegen. Dit geluid is afkomstig van hun slagpennen.

Wilde zwaan
De Wilde zwaan ( Cygnus cygnus ) is verwant aan de Trompetzwaan. Zij komen voor in Noord-Europa en Azië. Bij ons zijn ze echter minder bekend dan de Knobbelzwaan die veel in parken wordt gehouden. Wilde zwanen zijn schuwer en geven de voorkeur aan een rustige nestelgelegenheid. Ze zijn luidruchtig, en onder het vliegen en ter verdediging van hun territorium.

In Noord-Amerika kwam vroeger vooral de nauwverwante trompetzwaan voor. Met zijn lange luchtzak aan de luchtpijp maakt deze een diep trompetachtig geluid. Dankzij vergaande maatregelen is uitroeiing van deze soort voorkomen.

Kleine Zwaan
De kleine zwaan ( Cygnus bewickii ) is verwant aan de wilde zwaan. Kleine zwanen broeden 's zomers op de Russische toendra. In de winter komen ze met duizenden naar onder andere Nederland om daar te overwinteren. Kleine zwanen verschillen onder andere van de ons bekendere knobbelzwaan door hun grootte. De kleine zwaan wordt zo'n 127 centimeter, en de knobbelzwaan wel 150 centimeter.

Anders dan bij de wilde zwaan heeft de kleine zwaan minder geel op de snavel. Kleine zwanen fourageren soms met honderen tegelijk op graslanden. 's Avonds is hun muzikale roep te horen als ze van voedselpek naar een veilige slaapplek vliegen. Zo'n plaats is vaak een meer of ander afgesloten natuurgebied dat 's nachts voldoende veiligheid biedt. Kleine zwanen zijn vanaf oktober tot maart te zien in Nederland.

Bron: Wikipedia e.a.