Record voor Nederlandse stern

Een Noordse stern uit Eemshaven heeft een gigantisch record gevestigd: de vogel van amper één ons heeft in een jaar 90 duizend kilometer gevlogen tijdens een retourtje Zuidpool: een absoluut wereldrecord op het onderdeel 'langeafstand trekken'. Het record wordt beschreven in een artikel in Ardea, het internationale wetenschappelijke tijdschrift van de Nederlandse Ornithologische Unie.

Onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd door zeven vogels van een minuscuul 'loggertje', een geolocater, te voorzien (foto) Dat apparaatje van net 2 gram slaat informatie over licht en donker op in combinatie met de tijd. Uit die twee gegevens is de plek op aarde met een precisie van ongeveer 100 km te achterhalen. Alle vogels keerden in 2012 terug en konden worden gevangen. Vijf loggers waren nog beschikbaar en openbaarden een opzienbarende trekroute.

Trekroute
De sterns waren gemiddeld 273 ± 7 dagen onderweg. Ze vlogen alle naar dezelfde pleisterplaats in de noordelijke Atlantische Oceaan waar een andere populatie, sterns van Groenland, twee weken later verblijven. Evenals deze sterns vlogen de Nederlandse sterns (zij het eerder) vervolgens naar een gebied ten westen van Namibië.

Hierna volgden de vogels van Nederlandse kolonies een andere route. Ze vlogen eerst over de Indische Oceaan naar een tevoren onbekende pleisterplaats tussen 20–40°N and 65–100°O (omgeving van Amsterdam Eiland). Vanaf deze pleisterplaats trokken ze vervolgens door naar zeegebieden ten zuiden van Australië. Een deel vloog vanaf hier zuidwaarts naar het Zuidpoolgebied, maar één vogel vloog door naar Nieuw-Zeeland om daarna naar Antarctica af te buigen.

Recordafstand
Tijdens de zuidelijk zomer vlogen ze langs de kust van Antarctica westwaarts, waarbij ze in het zeegebied tussen 35–150°O verbleven. In maart keerden ze naar het noorden terug met een tussenstop in de noordelijke Atlantische Oceaan. De afgelegde afstand van de sterns bedroeg gemiddeld zo’n 90.000 km, een recordafstand. Als de afstanden die op de pleisterplaatsen onderweg en in het overwinteringsgebied niet worden meegerekend, was de trekweg gemiddeld 48.700 km.

Middelste foto: Jan van der Winden (l), de initiatiefnemer van het onderzoek en Derick Hiemstra, de man die al jaren sterns ringt in de Eemshaven, en dus onmisbaar was bij het vangen (en vooral het weer terugvangen, een jaar later) van de sterns!

Bron: Ardea: Fijn R.C., Hiemstra D., Phillips R.A. & van der Winden J. (2013)
Arctic Terns (Sterna paradisaea) from the Netherlands migrate record distances across three oceans to Wilkes Land, East Antarctica. ARDEA 101 (1): 3-12

Een fotoverslag van de reportage is te zien op www.pbase.com/buiter