Prijs voor ontdekken zwaartekrachtgolven

Het is een van de grote wetenschappelijke ontdekkingen van de afgelopen eeuwen: het bewijs dat Albert Einstein gelijk had en dat zwaartekrachtgolven echt bestaan. Die vondst heeft dinsdag een belangrijke wetenschappelijke prijs gekregen, de Special Breakthrough Prize in Fundamental Physics, voor natuurkundige doorbraken.

Prijs
Aan de prijs is een bedrag van 3 miljoen dollar verbonden, omgerekend 2,6 miljoen euro. Daarvan gaat 1 miljoen dollar naar de drie mensen die het apparaat hebben opgezet waarmee de ontdekking is gedaan. De overige 2 miljoen dollar wordt verdeeld onder meer dan duizend wetenschappers die aan het onderzoek hebben meegewerkt. Zij krijgen bijna 2000 dollar per persoon. Onder hen zijn sterrenkundige Gijs Nelemans, natuurkundige Jo van den Brand en tientallen andere medewerkers van het Amsterdamse onderzoeksinstituut Nikhef, de Radboud Universiteit in Nijmegen en de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Raadsel van het heelal
De zwaartekrachtgolven waren een groot raadsel van het heelal. Albert Einstein opperde in 1915 dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd en dat die één geheel vormen. Na een heftige gebeurtenis kan die 'ruimtetijd' trillen. De schokgolven, de zwaartekrachtgolven, gaan dan door het heelal als rimpelingen na een steen in een vijver. Bij zo'n rimpeling rekt de ruimte iets uit of krimpt hij iets.

Zwarte gaten
Pas honderd jaar later, met de meest geavanceerde laser-apparatuur, kon het gelijk van Einstein worden bewezen. Op 14 september pikten twee Amerikaanse detectoren een zwaartekrachtgolf op. Die was afkomstig van twee zwarte gaten, die 1,3 miljard jaar geleden zijn samengegaan. Door de golf verschoof een speciale laserstraal een miljoenste van een miljoenste van een miljoenste van een meter. Het bewijs dat Einstein gelijk had.

Wetenschappers kunnen met zwaartekrachtgolven op een hele nieuwe manier naar het heelal kijken. Dan zien ze dingen die tot nu toe verborgen bleven, zoals objecten die geen licht uitstralen.

Bron: ANP