Plantengallen

Een gal is een afwijking op een plant, veroorzaakt door een ander organisme, meestal een insect, zoals: mijten, spinnen, kevers, bladluizen, galmuggen, bladvlooien, bladwespen, galwespen en boorvliegen. En die afwijking - een vergroeiing - bestaat uit nieuw weefsel.

Er zijn heel duidelijke, herkenbare gallen, zoals galappeltjes op eiken: mooie, ronde, duidelijke gallen. Maar er zijn ook heel onduidelijke gallen, die veel minder complex zijn, zoals een eenvoudig opgerold blaadje. Er zijn barokke bouwsels, harige knollen en piepkleine pukkeltjes op een blad. En zoals dat vaak gaat: wie ze niet kent, loopt er snel aan voorbij.

Zonde, want er is een bijzondere wereld te ontdekken. En een gal herkennen is een stuk eenvoudiger geworden met de handige Veldgids Plantengallen, geschreven door Roelof Jan Koops, waarin meer dan 200 veelvoorkomende gallensoorten staan. En zoals vogels kijken ‘vogelen’ heet, zo heet gallen zoeken ‘gallen’. Tip: als je begint met gallen, kijk dan eerst eens naar een eik, daar zitten veel verschillende soorten op: oestergalletjes, plaatjesgallen, galappeltjes. Ga daarna naar een willekeurige plant en let op de bladeren: daar vind je de meeste gallen. Let op bultjes en harige plekjes, dat kan al een gal zijn.

Uitsluipen
Een gal speelt altijd een rol in de levenscyclus van een insect, maar het verschilt per insect welke rol dat precies is. Een insect kan bijvoorbeeld een gal laten ontstaan om daar z’n eitjes in te leggen, maar het komt ook voor dat de jonge insectjes zelf pas een gal doen ontstaan nadat ze uit hun eitje zijn gekropen.

In de gal zit niet alleen de galvormer, maar ook parasieten en zogeheten koekoeken: insectjes die doen alsof ze de oorspronkelijke galvormer zijn, en die soms heel brutaal de galvorming kunnen overnemen. Het verschilt per gal in welk seizoen hij wordt gevormd en in welk seizoen de bewoner uitsluipt; vooral dat uitsluipen gebeurt bijna jaarrond.
Wie meer wil weten over het bijzondere natuurfenomeen van de gal of wie een bijzondere vondst wil melden, kan terecht op www.plantengallen.com