Peter Koomen: Inkeer

De minister van LNV is om. Nederland moet aan de insecten. Lachend presenteerde ze op het journaal een dienblad met sprinkhanen en meelwormen. Ze raakte ze zelfs aan, maar at ze nog niet op. Een nieuwe voedseltrend moet je zorgvuldig opbouwen.

De minister heeft gelijk. Insectenvlees is veel voedzamer dan de lapjes zoogdierkadaver die we nu eten. Voor de landbouw hoeft het geen grote omschakeling te zijn. Gras en snijmaïs zijn gemakkelijker om te zetten in sprinkhaan dan in koe, varken en mest. Het eten van insecten is al vaker het begin geweest van grootse ontwikkelingen. Mede in het kader van het Darwinjaar loop ik graag even de evolutie door die tot de lachende minister heeft geleid.

Zo’n half miljard jaar geleden ontstonden in zee de eerste voorlopers van insecten. In feite waren dat de uitvinders van het harnas: een verharde huid die het zachte binnenste beschermde. De bekendste  vertegenwoordigers waren de trilobieten, maar er bestonden nog veel meer van dat soort ‘geleedpotigen’.

Het grappige was, dat zo’n pantser ook bescherming bood tegen uitdroging. Toen er 440 miljoen jaar geleden landplanten ontstonden, waren de geleedpotigen er al snel bij om die planten en elkaar op te eten. De verdere evolutie tot insect verliep zeer succesvol. 300 Miljoen jaar geleden is het duidelijk: de aarde is de planeet van de insecten geworden.

Het mag best eens zeer duidelijk gezegd worden: zonder insecten waren er nooit mensen ontstaan. Zonder insecten was het voor vissen nooit de moeite waard geweest het land op te kruipen en tot iets nieuws te evolueren. Vroege amfibieën, vroege reptielen, vroege vogels en vroege zoogdieren: het zijn zonder uitzondering insectenhappers geweest. Dat is niet zo gek: insecten zijn sinds hun uitvinding het meest hoogwaardige voedsel op aarde.

En wat aten de vroege mensen: insecten natuurlijk! Geloof mij nu maar: mensen zijn niet begonnen als jagers of aaseters. De mens ging rechtop lopen om over het gras heen te kunnen kijken waar de sprinkhaanzwermen rondhingen. De vrijgekomen handen konden vervolgens gebruikt worden om de insecten snel en efficiënt te verzamelen. Daarbij ontwikkelde zich een geavanceerde oog-handcoördinatie, met grotere hersenen tot gevolg. Pas later ging de mens over op het vangen van grover wild, om uiteindelijk zijn neus op te halen voor de beste voedselbron die beschikbaar is. Gelukkig is de minister tot inkeer gekomen. Nu de rest van Nederland nog.

Er is nóg een groot voordeel aan het eten van insecten: ze zijn lekker knapperig. Wie eenmaal op insecten is overgestapt, heeft geen enkele behoefte meer aan het eten van chips. Ook dat draagt bij aan de volksgezondheid. Minister, op uw en onze gezondheid!

Drs. P. Koomen, conservator Natuurmuseum Fryslân