Peazemerlannen: weer teruggegeven aan de zee

Aan de hele kust langs Friesland en Groningen liggen de vastelandskwelders. Deze zijn anders dan de kwelders die natuurlijk zijn ontstaan, zoals bijvoorbeeld op de Wadden. De afgelopen honderden jaren hebben mensen met de kwelderwerken land aangewonnen. De Peazemerlannen bij het Friese Paesens-Moddergat was ook ooit een bedijkte kwelder. Tot in 1973 met een harde storm de dijk doorbrak. Sindsdien is deze kleine kwelder weer een natuurgebied, waar door de dynamiek van de zee allerlei typische soorten te zien zijn. 

Van oudsher werd aan de Waddenkust met rijshoutendammen en dijken stukje bij beetje nieuw land gewonnen. De dammen hielden zand vast dat met hoogtij neerstreek en langzaam hoogt het land op en komt er meer droge bodem beschikbaar, met rijke kleiakkers en extra ruimte voor vee tot gevolg. De restanten van die kwelderwerken liggen op meerdere plekken nog langs de kust, zo ook de Peazemerlannen.  

De kwelder van de Peazemerlannen is relatief klein en was eigenlijk al onderdeel van het vaste land. Maar tijdens de grote storm in 1973 brak de bitumen dijk door. Restanten van die dijk liggen er nog en zijn nu de plek waar zeepokken en wieren zich aan hechten en alikruiken en krabben rondscharrelen op zoek naar voedsel.  

Op de dynamische stukken waar de zee weer slib toevoert en nieuw land ontstaat, kleurt de kwelder fel rood, geel en oranje van de verschillende soorten zeekraal en het schorrenkruid. Hogerop de kwelder blijkt het dikke, gras-achtige zeekweek te kunnen helpen bij het afremmen van golven en het verder ophogen van de kwelders.