Loodvrije benzine maakt oceaan schoner

Door gebruik van gelode benzine was er wereldwijd een grote emissie van het giftige lood in de atmosfeer. De gegevens van recente Nederlandse, Engelse en Amerikaanse expedities tonen echter aan dat de oppervlaktelaag al duidelijk schoner is geworden door de overgang op ‘loodvrij’, de resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappeljke tijdschrift Nature.

Lood werd vroeger als anti-klopmiddel aan benzine toegevoegd in de vorm van tetra-ethyl lood. Vanuit de atmosfeer kwam dit lood ook in de oceanen terecht; eerst in de bovenlaag maar inmiddels heeft het lood zich verspreid tot in de diepzee. De Noord-Atlantische Oceaan is het meest verontreinigd omdat hier de meest geïndustrialiseerde en dicht bevolkte gebieden van Noord Amerika en Europa aan grenzen.

Het internationale onderzoeksprogramma GEOTRACES heeft recent onderzoek gedaan aan de metaalgehalten in de Atlantische Oceaan. Voor Nederland namen onderzoekers van het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee deel aan dit programma. De Nederlanders maten de gehalten van verschillende metalen in de westelijke Atlantische Oceaan van IJsland in het noorden tot aan het zuidelijke puntje van Zuid Amerika. Engelse en Amerikaanse wetenschappers onderzochten tegelijkertijd de Oostelijke Atlantische Oceaan. Voor lood bleken de concentratie in de bovenste laag van de Atlantische Oceaan behoorlijk te zijn afgenomen sinds de overgang van gelode naar ongelode benzine: in Nederland was vanaf het midden van de jaren 90 van de vorige eeuw de benzine vrijwel overal loodvrij.

De waargenomen daling is sterker in het gematigde deel van de Noord-Atlantische Oceaan tussen West-Europa en Canada en de VS dan in het tropische deel ter hoogte van Noord-Afrika. Dit weerspiegelt dat Afrikaanse landen later dan Europa en Amerika zijn overgegaan op ongelode benzine. Dit alles toont het succes aan van de wereldwijde overgang op ‘loodvrij’.

Engelse onderzoekers van het Imperial College in Londen konden nu dank zij samenwerking met Nederlandse en Engelse wetenschappers nog een stap verder gaan door de verschillende isotopen van lood te meten. De verhoudingen tussen die isotopen kan gebruikt worden om de bron van het lood te bepalen. Men ontdekte dat inmiddels 30 tot 50% van het aanwezige lood in het oppervlaktewater van tropische Noord Atlantische Oceaan afkomstig is van een natuurlijke bron, namelijk stof uit de Sahara, dat met aflandige passaatwinden in grote hoeveelheden de oceaan in wordt geblazen en zich daar over grote afstanden verspreidt.

Bron: NIOZ