Op deze manier kunnen we overstappen op kringlooplandbouw

Meer dan vijftig natuur en boerenorganisaties wandelen aankomende dinsdag van Delfgauw naar Den Haag. Met in hun achterzak een plan over de toekomst van de Landbouw. Rode draad in het plan is de kringlooplandbouw. Daarom is de tocht ook tot de ‘Kring-Loop’ gedoopt. Het plan wordt uiteindelijk aangeboden aan minister Carola Schouten van Landbouw. In Vroege Vogels een gesprek met initiatiefnemer Marcia de Graaff van natuurorganisatie Kening Fan ‘e Greide en stikstofhoogleraar Jan-Willem Erisman van het Louis Bolk Instituut.

De vijftig organisaties, die meedoen met de ‘Kring-Loop’ zijn allemaal voorstanders van de kringlooplandbouw. Van Greenpeace, het WNF en Vogelbescherming tot de net opgerichte Boerenraad en de Herenboeren. Het tienpuntenplan is niet alleen een antwoord op de huidige stikstofcrisis. Het gaat ook over het herstel van de biodiversiteit, over klimaatverandering, over de waterkwaliteit en meer.

De 50 organisaties hebben een 10-stappen plan gemaakt om de natuurinclusieve kringlooplandbouw in het jaar 2040 te kunnen realiseren. Naast het stellen van lange termijn doelen, komen ze ook met enkele concrete ideeën. Zo zou de landbouw zo snel mogelijk het gebruik van krachtvoer, fossiele brandstoffen, kunstmest en chemische middelen moeten afbouwen. Verder zou er een transitiefonds moeten komen om boeren te helpen om te buigen naar een kringlooplandbouw. Ook zou de BTW op landbouwproducten, die met zorg voor de natuur zijn verbouwd, omlaag moeten.

Het nieuwe initiatief verstaat onder ‘natuurinclusieve kringlooplandbouw’ een landbouw-voedselsysteem waarin ecologische kringloopprincipes het uitgangspunt zijn: er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van eigen grondstoffen, dus zo min mogelijk van externe middelen zoals fossiele brandstoffen, kunstmest, krachtvoer en chemische middelen. Mest wordt weer teruggebracht op het land. Er wordt met respect omgegaan met de natuurlijke omgeving. Een duurzame landbouw met een rijke biodiversiteit, een gezonde bodem, frisse lucht, schoon en voldoende (grond-)water, gezonde producten en gezond vee. Ook de keten eromheen is duurzaam georganiseerd. Daarnaast verdienen boeren in dit systeem een goed inkomen en burgers zijn bereid een reële prijs te betalen voor hun voedsel. 

Oorspronkelijk was het plan om vanuit Friesland naar Den Haag te lopen, eind december. Maar dat bleek onhaalbaar en daarom nu een kortere tocht van 10 kilometer, van Delfgauw naar Den Haag. De startplek is symbolisch. Hier maakte Schouten in 2018 haar visie over de kringlooplandbouw bekend.

In die visie stelt Schouten dat een omslag naar kringlooplandbouw vanaf 2030 broodnodig is. Hierbij komt zo min mogelijk afval vrij, is de uitstoot van schadelijke stoffen zo klein mogelijk en worden grondstoffen en eindproducten met zo min mogelijk verliezen benut. De omslag is wat de minister betreft nodig om problemen als de uitputting van de bodem, het verlies aan biodiversiteit en klimaatverandering, het hoofd te bieden.

Schouten in 2018: ‘Ons huidige landbouwsysteem is erop gericht zoveel mogelijk te produceren tegen zo laag mogelijk kosten. Na de WOII was dat ook de grote opdracht. Inmiddels staat onze landbouw daardoor wel steeds meer onder druk. Het wordt nu de uitdaging om met zo min mogelijk grondstoffen en dus minder belastend voor het milieu, ons voedsel te produceren. Om alle producten die het bedrijf verlaten te gebruiken als eindproduct of als grondstof voor andere schakels in de kringloop. Kringlooplandbouw doet recht aan de natuur en levert ook een goede boterham op'.