Mosselen tegen zandhonger

Sinds de stormvloedkering kampt de Oosterschelde met zandhonger: schorren en slikken die afkalven vanwege onvoldoende getij. Behalve zandsuppleties en oesterbanken is onlangs begonnen met een nieuw experiment: mosselriffen. Goed voor de natuur, maar ook voor de mosselkwekers.

Sinds de aanleg van deltawerken is het evenwicht tussen aangroei en afkalving van de intergetijdengebieden van de Oosterschelde uit balans. De stroming in de grote geulen heeft sindsdien minder kracht om sediment de platen en slikken op te transporteren terwijl de afbraak door golven tijdens storm niet is veranderd. Een doorlopende erosie is het resultaat. Zonder ingrijpen verdwijnt op de lange termijn het gehele litoraal van de Oosterschelde onder de golven. De zeespiegelstijging versnelt de verdrinking. Dit proces staat bekend als zandhonger.

Rond 2050 is het litoraal in de Oosterschelde naar verwachting min of meer gehalveerd. Zandhonger heeft gevolgen voor de natuur. De landschappelijke kwaliteit, belangrijke habitattypen en natuurwaarden worden bedreigd. Steltlopers en andere vogels hebben steeds minder gelegenheid om voedsel te zoeken tijdens laagwater en zeehonden verliezen hun leefgebied. Ter illustratie: voor de meer dan 100.000 steltlopers rest in 2060 nog maar 33% van het nu beschikbare voedsel habitat.

Ook uit recreatief oogpunt wordt het gebied minder waardevol. Daarnaast heeft zandhonger gevolgen voor de veiligheid, doordat de golfbrekende platen en slikken afnemen. Golven worden niet meer geremd en slaan met meer geweld op de achterliggende dijken. De kosten voor nieuwe dijkversterkingen worden geschat op tot 250 miljoen Euro. De verkenning zandhonger wijst uit dat de effecten van de zandhonger kunnen worden bestreden met zandsuppleties, mogelijk ondersteund door erosiewerende structuren. De kosten voor herstel van al het litoraal middels zandsuppleties worden op 150 miljoen Euro geschat. Het rijk heeft (met een aanzienlijke regionale bijdrage) besloten eerst om de Roggenplaat te suppleren in 2017/2018. Mosselbanken kunnen hier en op andere platen mogelijk erosieremmend werken door golven te breken en sediment te stabiliseren en zo bij te dragen aan de stabiliteit van de plaat.

De Oosterschelde is sinds 2009 een Natura-2000 gebied. Er liggen verbeterdoelstellingen voor de biodiversiteit en kwaliteit in het gebied, waaronder voor het areaal van litorale mosselbanken en bescherming van de bijzondere getijdennatuur. Nederland moet ervoor zorgen dat de populaties van vijftien slikgebonden wadvogels en de zeehond in stand blijven. Deze beschermde soorten zijn afhankelijk van het litoraal. Er zijn op dit moment geen natuurlijke mosselbanken in het litoraal van de Oosterschelde, terwijl die er in het verleden wel waren. Ook de Kaderrichtlijn Water (KRW) speelt hierbij een rol. Herstel van litorale mosselbanken is gewenst.


Lees meer op de website van Delta Academy