"Mijnbouw in diepzee heeft mogelijk grote impact op het diepzeeleven"

De 'stofwolken’ die op de bodem van de diepzee vrijkomen tijdens het winnen van metalen, dalen voor het grootste deel al snel weer neer. Toch blijft een klein deel van het opgewoelde materiaal nog tot op grote afstand zichtbaar in het water. Dat blijkt uit het onderzoek van NIOZ marien geoloog Sabine Haalboom. “Dat water is van nature kraakhelder, dus diepzeemijnbouw zou wel degelijk een grote impact kunnen hebben op het diepzeeleven.”  

Op dit moment wordt door de internationale gemeenschap nog volop gediscussieerd over de mogelijkheden en de voorwaarden waaronder waardevolle metalen van de bodem van de diepzee gewonnen zouden kunnen worden. Die zogeheten diepzeemijnbouw vindt plaats op diepten waar het onderwaterleven nog nauwelijks bekend is.  

Onder andere het slib op de bodem van de diepzee, dat bij het winnen van bijvoorbeeld mangaanknollen zal oplaaien, is een daarbij een punt van zorg. Als het leven in de diepzee al grotendeels onbekend is, zal een vertroebeling van het water helemaal onbekende effecten teweeg kunnen brengen. 

Haalboom deed experimenten met verschillende instrumenten om de hoeveelheid en ook de grootte van zwevende deeltjes in het water te meten. Dat onderzocht ze op de bodem van de Clarion Clipperton Zone, een uitgestrekt gebied in de diepten van de Stille Oceaan. Haalboom deed metingen met die instrumenten, voor en na daar een net met 500 kilo aan stalen kettingen over de bodem was gesleept. 

“Het eerste dat opvalt als je in dat gebied metingen doet is hoe onvoorstelbaar helder het water van nature is”, zegt de onderzoekster. “Nadat we de kettingen over een stukje van 500 meter heen en weer hadden gesleept, daalde het overgrote deel van het opgewoelde materiaal al binnen een paar honderd meter weer neer. Toch zagen we ook dat een klein deel  tot op honderden meters van de testplek en op meters boven de bodem nog zichtbaar was. Het water was op grote afstand van de testlocatie een stuk troebeler dan normaal.” In een vervolgonderzoek waren de ‘stofwolken’ zelfs tot op vijf kilometer afstand van de testplek zichtbaar. 

Haalboom stelt dat diepzeemijnbouw een grote impact kan hebben op diepzeeleven. De internationale bedrijven die azen op concessies om de schaarse metalen van de diepzeebodem te mogen winnen, grijpen de resultaten van deze eerste proeven aan als aanwijzing voor de geringe impact van diepzeemijnbouw op het bodemleven. Toch is dat niet terecht, zegt de copromotor van het onderzoek van Haalboom, NIOZ-oceanograaf Henko de Stigter. “We weten dat het overgrote deel van het stof snel neerdaalt. Maar als je weet dat het water van nature heel helder is en dat het diepzeeleven afhankelijk is van het heel schaarse voedsel in het water, dan zou dat laatste beetje wel eens een grote impact kunnen hebben.” 

Bron: Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee