Merelzoeken voor gevorderden

Het is 'Het Jaar van de Merel', volgens Vogelbescherming en Sovon Vogelonderzoek. Een jaar om te ontdekken dat we nog maar heel weinig weten van deze 'doodgewone' vogel!

Vooral de prestaties van broedende merels zijn nog heel onduidelijk. Daarom heeft Sovon een twintigtal vrijwilligers opgeleid om merelnesten te zoeken en de resultaten bij te houden. Hoewel eitjes worden er gelegd, hoeveel daarvan komen uit, hoeveel merels weten uit te vliegen? Het is allemaal nauwelijks bekend.

Alles begint bij het zoeken van de nesten, leerde vrijwilliger Annette van Berkel. "Daarvoor moet je soms diep de struiken in. In dichte struiken moet je omhoogkijken en zoeken naar een dikke prop tussen de takken. De merelnesten zijn best groot, maar zitten toch heel goed verstopt!"

Als Van Berkel een nest heeft gevonden, dan probeert ze tenminste één keer een snelle foto te nemen van de kuikens. "Dan verstoor je het broeden het minst! En met die foto kan je veel terugrekenen. Aan de kuikens kan je tot op de dag nauwkeurig herkennen hoe oud ze zijn. Dan weet je dus ook wanneer ze uit het ei zijn gekomen en daarmee: wanneer de eitjes zijn gelegd. Vervolgens hoef ik alleen nog maar op een afstandje in de gaten te houden of de jongen daadwerkelijk, op dag 14 al, uit het nest kruipen. Daarna worden ze nog twee of drie weken gevoerd, vooral door de vader. Pas dan kunnen ze echt vliegen."

Vreemd genoeg is er dus nog weinig bekend over de broedresultaten van deze 'beste zanger van Nederland'. Mezen, die in nestkasten broeden worden al uitgebreid gevolgd en ook van veel roofvogels en uilen uit kasten is veel bekend. Maar wie volgt er nou de broedsels van een merel? "Toch is dat heel nuttig", benadrukt Van Berkel. "De merel gaat achteruit, onder andere door het usustu-virus dat de afgelopen jaren toesloeg. Inmiddels lijkt het weer de goede kant op te gaan. Maar om te weten of en hoe je de merel kan helpen, zal je toch eerst moeten weten waar de kwetsbare fasen in het leven zitten."

Van Berkel benadrukt dat het niet de bedoeling is dat iedereen nu naar nesten gaat zoeken. "Sterker nog: dat is bij wet verboden. De kans dat je een nest verstoort, of dat je een ekster of een kraai de weg wijst naar de jongen is heel groot. Sowieso is het volgen van merels heel vaak: het volgen van predatie door vogels of katten. Maar van de twee of drie legsels per jaar hoeven er ook maar één of twee jongen groot te worden om de stand op peil te houden."

De vrijwilligers van Sovon hebben allemaal een vergunning gekregen om nesten te zoeken en weten hoe ze de kans op ongelukken zo klein mogelijk kunnen houden.