Mangabey-aap maakt ingewikkelde keuzes

De mangabey-aap staat elke dag voor een moeilijke keuze. Hij kan kiezen tussen de gratis eetresten van chimpansees met het gevaar om zelf opgegeten te worden, of kan zelf op zoek gaan naar voedsel op een veilige plek. Welke keuze maakt de aap?

Dit dilemma was de aanleiding voor een groot onderzoek onder deze mangabey-apen in de Ivoorkust. De apen blijken een zeer bijzonder foerageergedrag te hebben. Ze voeden zich met eetresten van chimpansees met het risico om zelf opgegeten te worden door de chimpansees. Wanneer chimpansees noten kraken en ze opeten, laten ze veel energierijke restanten achter. De mangabey-apen kunnen zelf geen noten kraken dus die eten graag deze resten op. Een gezond maaltje dat letterlijk voor het oprapen ligt. Maar ze moeten wel alert zijn want voordat ze het weten zijn ze zelf een lekker hapje.

Biologen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) en het Max Planck Instituut hebben nu voor het eerst het foerageergedrag van roetmangabey-apen in de Ivoorkust in kaart gebracht. Met behulp van de cameravallen kon het team onder leiding van de Nederlandse onderzoeker Karline Janmaat het gedrag van de dieren vastleggen. In totaal observeerden de onderzoekers 190 verschillende momenten, in vier verschillende gebieden van het regenwoud. Als onderdeel van de bacheloropleiding Biologie aan de UvA bestudeerde Bryndan van Pinxteren het videomateriaal.

De mangabeys bleken vooral vlak na het noten kraken op te duiken, wat suggereert dat ze afkomen op het geluid van het gekraak. Ook waren zij extra waakzaam op locaties waar noten werden gekraakt in vergelijking met andere foerageerplekken. Dit duidt erop dat mangabey-apen een dilemma ervaren tussen de kans om een grote hoeveelheid ‘gratis’ voedsel te bemachtigen en het lopen van een verhoogd predatierisico. In de video hieronder zie je de apen zoeken naar eten en elkaar roepen, later slaan ze op de vlucht.

Volgens Karline Janmaat kan de keuze van de mangabey-apen om de restjes op te eten die zijn achtergelaten door mogelijke predatoren, erop wijzen dat de apen waarschijnlijk weten dat of het veilig is of niet en wanneer ze exact waakzaam moeten zijn. Een soortgelijk gedrag als bij mensen. Ook zij konden lang geleden ‘gratis’ voedsel verkrijgen door de achtergelaten prooien van gevaarlijke predatoren op te eten. Het bestuderen van apengedrag kan ons belangrijke inzichten opleveren in de oorsprong van ons eigen keuzegedrag.