Maarten Keulemans: Verloren steden

Daar vielen bij ons op de redactie de monden toch wel even van open. In de jungle van Cambodja, niet ver van de beroemde tempelruïnes van Angkor Wat, hebben archeologen de resten gevonden van een aantal verloren steden. Sommige zo groot als Phnom Penh, meldden diverse media vorige week. In de Middeleeuwen moet hier een rijk zijn geweest dat dat van de Ottomanen, de Azteken en de Byzantijnen overtrof.

Verloren steden in de jungle, je ziet het meteen voor je. Muren overwoekerd door lianen; verlaten pleinen waar kirrende java-aapjes tikkertje spelen, en hier en daar een reusachtig afgodsbeeld waarachter een humeurige slang wegglibbert. Wat prachtig dat je dat soort dingen ook in deze tijd nog kunt ontdekken!

Ik had mijn koffer al gepakt, mijn safarihelm opgezet en mijn machete uit het vet gehaald, toen ik mail kreeg van de onderzoeksleider. ‘Verloren steden?’, was zo ongeveer het eerste wat hij vanuit de verre Cambodjaanse jungle liet weten. ‘Ja, dat schrijven de kranten nou wel, maar die heb ik helemaal niet ontdekt!’ De goede man had gewoon vanuit de lucht een reconstructie gemaakt van het inmiddels overwoekerde boerenlandschap dat hier ooit was, met rijstvelden, weggetjes en terpen waarop houten hutjes stonden. Hartstikke interessant, maar Indiana Jones zou er zijn huis niet voor verlaten.

Het incident staat niet op zich. Weet u nog, die Canadese scholier die laatst op Google Earth een verloren Mayastad had ontdekt in de jungle? Het bleek gewoon een maisveld. Of die keer toen er in de Amazone indianen werden gefilmd, die pijlen stonden af te schieten naar het vliegtuigje? Ook dat werd wereldnieuws: hier was een nog onbekende indianenstam ontdekt, ze zagen vast voor het eerst een vliegtuig! Maar het waren gewoon dorpelingen die uit hun hum waren omdat ze ruzie hadden met de plaatselijke autoriteiten.

Het zijn voorvallen die vrees ik meer zeggen over onszelf dan over de jungle. Zozeer zijn we vervreemd geraakt van de wildernis, dat we écht geloven dat de wilde natuur daarbuiten zoiets is als de jungle uit Kuifje. Een koloniale fantasie, vol exotische volkeren, overwoekerde ruïnes en verdwenen beschavingen, waar je achter iedere boom een geheimzinnige tempel vindt en waar Balou de Beer en Bagheera de panter een dansje doen.

En de werkelijkheid? Het spijt me dat ik u moet teleurstellen, maar die is een stuk saaier. ‘U denkt toch niet dat we het geld hebben om voor honderdduizenden euro’s zomaar op de gok een stuk jungle in kaart te brengen, in de hoop dat we er een stad vinden?’, mailde de Cambodjaanse onderzoeker, alsof ik gek geworden was. Want dat er in het Cambodjaanse oerwoud ooit mensen woonden, dat wisten archeologen allang.

Iets om in gedachten te houden voor de volgende geheimzinnige stad die het nieuws haalt. Waarschijnlijk is het gezichtsbedrog en heeft iemand het niet helemaal goed begrepen.

Ja, ténzij het gaat om een aankondiging van de nieuwe film van Indiana Jones, natuurlijk.