Luchtverontreiniging in kaart gebracht met schors van platanen

Met boomschors afkomstig uit allerlei plekken in Nederland heeft stichting Urgenda geprobeerd luchtverontreiniging beter in kaart te brengen. Burgers hebben honderden monsters opgestuurd met schors van de plataan, bomen die ieder jaar vervellen. In de steden laat deze boomschors vaak een erg hoge concentratie zien van metaaldeeltjes afkomstig uit fijnstof. "Ingrijpen van gemeenten is nodig", vindt Urgenda.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) was niet betrokken bij het onderzoek, maar luchtkwaliteitsexpert Hester Volten was er wel van op de hoogte. "Het interessante van dit onderzoek is dat het heel lokaal laat zien wat het effect is van het verkeer. Zo zie je bijvoorbeeld ook dat er minder metaaldeeltjes gevonden worden op bomen die achter geparkeerde auto's staan. Een gemeente kan met die extra informatie besluiten om fiets- en voetpaden verder van de weg af te leggen, omdat dat al kan schelen in de blootstelling aan luchtverontreiniging."

Volten heeft bij het RIVM expertise op het gebied van burgeronderzoek. Ze ziet dat dit soort onderzoek het publiek op een andere manier aanspreekt. Zo zijn er in dit geval mensen op zoek gegaan naar platanen in steden en dorpen. "We doen bij het RIVM natuurlijk al erg veel onderzoek naar luchtkwaliteit. Dit levert toch een aanvulling op bij de informatie die we al hebben." Ze wijst erop dat het niet mogelijk is om op basis van deze cijfers naar de rechter te stappen. "Maar iemand die hier welwillend tegenover staat - zoals een gemeente bijvoorbeeld - die kan zich wel afvragen wat dit nu betekent voor hoe we een stad inrichten."

Urgenda stuurde de oproep om schors van de plataan op te sturen in het voorjaar van 2023. Dat idee kwam na het Franse project Ecorc'Air. Dat meet al een aantal jaar de luchtverontreiniging op de schors. Met name veel bomen in Parijs en daaromheen zijn onderzocht. Daardoor ziet Urgenda wel dat Amsterdam gemiddeld lagere concentraties luchtvervuiling meet dan de Franse hoofdstad. In Nederland is het aantal meetpunten in de Randstad ook veel hoger dan erbuiten. In totaal ontving Urgenda zo'n 700 monsters, waarvan ongeveer 650 bruikbaar waren.

Bron: ANP