Live vanuit Kasteel Oud Poelgeest

Vroege Vogels is zondag drie uur lang te gast in Kasteel Oud Poelgeest in Oegstgeest voor de bekendmaking van de Jan Wolkers Prijs 2022. En wie Oud Poelgeest zegt, zegt natuurlijk Jan Wolkers, die in Oegstgeest is geboren. Het landgoed speelde een belangrijke rol zijn jeugd. Het kasteel zelf werd in de huidige stijl gebouwd rond 1640 en heeft door de eeuwen heen meerdere eigenaren gehad. Een beroemde bewoner van het kasteel was de Leidse professor Herman Boerhaave rond 1725. Hij plantte bijzondere bomen en gewassen aan op het landgoed en legde er een kruidentuin aan.

Het laatste grote werk van Jan Wolkers was ‘het grote gele doek’. Het schilderij verwijst regelrecht naar de tulpenboom van Herman  Boerhaave op Oud-Poelgeest. Een stekje van deze tulpenboom – die inmiddels is gekapt - kwam in de Leidse Hortus terecht. Daarvan kreeg Wolkers dan weer een stekje. Dat stekje heeft hij tot boom opgekweekt in zijn volkstuin aan de Amstel in Amsterdam. Toen hij naar Texel verhuisde, heeft hij die boom uitgegraven en meegenomen met de boot en geplant in zijn tuin op Texel. Hij was elk najaar weer geïmponeerd door de gele herfstblaadjes, die zijn tulpenboom liet vallen. Hij voltooide het werk kort voor zijn dood. Op woensdag 12 oktober 2022 keerde er een ent van de Tulpenboom terug op landgoed  Oud-Poelgeest.

Tijdens de laatste jaren van de Duitse bezetting doolde de jonge Jan Wolkers regelmatig met zijn schetsboek en schilderkistje door het bos van Oud Poelgeest. Zo bracht hij de hele omgeving in beeld. Het schetsboek, dat hij als jongen van 17 en 18 daarmee vulde, is bewaard gebleven.

Het kasteel speelt een belangrijke rol in een verhaal uit het debuut van Jan Wolkers, de bundel ‘Serpentina’s petticoat’ uit 1961. In ‘Het tillenbeest', steelt de hoofdfiguur uit een naburig kasteel een beeld, dat de sfinx voorstelt uit Sophocles' tragedie Koning Oedipus. Wolkers was geïnspireerd geraakt door deze beelden. Hij gaf ze de naam 'tillenbeesten' vanwege de borsten van de sfinxen die door de vader van Jan Wolkers “tillen” genoemd werden. Het verhaal is grotendeels autobiografisch want Wolkers zelf stal het beeld daadwerkelijk uit het kasteel. Enkele jaren geleden kwam het marmeren voorwerp, via de zus van de overleden schrijver, weer in handen van de stichting die het kasteel beheert.