Linden in Exloo overleefden vuurzee

Midden in Exloo staat een rij van oude lindebomen die allemaal aan één kant zijn beschadigd. De grote dorpsbrand van 1884 is de oorzaak van dit vreemde fenomeen. Achttien boerderijen zijn tijdens de brand geheel afgebrand, maar een tiental lindebomen hebben het wonderlijk genoeg overleefd. 

De kern van de bomen is dood, maar de bomen groeien aan de buitenkant langzaam weer dicht. Groenbeheerder Carlo Kok schat dat de lindebomen ongeveer 200 jaar oud zijn, omdat ze genoeg massa gehad moeten hebben om de brand van 1884 te overleven. Gelukkig gaat het de goede kant op en zouden over 150 jaar de bomen, als het allemaal goed verloopt, weer helemaal dichtgegroeid moeten zijn. Niemand kan dan nog zien dat ze ooit voor de helft zijn weggebrand. De oude brandwonden verdwijnen langzaam onder nieuw aangemaakt hout. Op deze wijze wordt de stam weer gesloten en dus steviger. 

Ongeveer de helft van Exloo is tijdens de dorpsbrand verloren gegaan. Achttien boerderijen gingen op in de vlammen. Stevige wind, strodaken en het feit dat de boerderijen dicht op elkaar stonden, zorgden voor een vliegensvlugge en oncontroleerbare vlammenzee. Een brandweer was er niet. Binnen een half uur stonden de boerderijen allemaal in lichterlaaie en na een uur was het gedaan. Historicus Pim Mensingh vertelt dat er zoveel bekend is over de brand dankzij de briefwisseling van boer Bernardus Johannes ter Rodegaten Marissen uit Exloo met zijn zoon in Wageningen.

Een fragment uit de brief van de vader naar zijn zoon: "Het was vreselijk om dat schouwspel te aanzien, wel in een half uur tijd stond alles tegelijk in brand. We hebben gelukkig het huis bijna leeg geraapt en naar 't gras gedragen. De brand is zo goed als geblust. Vandaag zijn hier verscheidene vreemdelingen. Er zijn 40 schapen verbrand, bij de buren een varken met vijf a zes mooie biggen, een ander varken is ontkomen maar heeft zich daarbij gebrand zodat we die maar dadelijk geslacht hebben, zit reeds in 't zout. Het regent hier op het ogenblik flink en er is thans niets te krijgen, beide bakkers zijn weg. Wij zijn nog alle wel en sterk, en volstrekt niet ongerust. Na groete van ons alle."

Twee maanden na de brand stond de boerderij, die nu naast de bomen staat, terug op zijn plek. “Het was in die tijd veel makkelijker, men was veel praktischer” grapt historicus Mensingh.