Lentekriebels bij dieren | Compilatie Zelf Geschoten

Lentekriebels... Ze hangen al even in de lucht, maar het is nu overduidelijk: er wordt erop los gebaltst, geflirt en gepaard! In deze Zelf Geschoten compilatie zie je de verschillende standjes in de liefdeswereld van de dieren. 

De beelden die we tot nut toe binnengekregen zijn gemaakt door Erna Vriesman, Dennis Kirsten, Harry Heuven, Anneke Omloo, Albert Draaijer, Harry Heuven en I.K.

De metselbij nestelt in gaten met een doorsnede van 7-9 millimeter. Daarin kunnen tot wel 12 broedcellen achter elkaar worden gemaakt. In de voorste broedcellen zitten de mannetjes, die komen daardoor in het voorjaar het eerste uit het nest.

De mannetjes blijven de hele dag voor de nestcellen hangen in afwachting van de  vrouwtjes. Zodra die uitkomen, worden ze door de mannetjes vastgegrepen en begint de paring. Het vrouwtje moet wel nog eerst haar afvalstoffen lozen die geproduceerd zijn tijdens haar periode in de cel. Pas als dat gebeurd is, kunnen de gehoornde metselbijen paren.

De vrouwtjes gaan na de bevruchting op zoek naar stuifmeel en nectar. Ze verzamelen dit tussen de haartjes van hun buik (buikschuier). Dan zoekt ze een geschikte holle ruimte boven de grond waarin zij haar nestcellen aanmaakt. In het nest 'schudt' ze het stuifmeel van haar buik en stampt ze het stuifmeel aan. Op het stuifmeel wordt één ei gelegd. Daarna sluit zij de cel af met klei en begint meteen aan de volgende cel.

In tegenstelling tot mensen, hebben vogels één uitgang waardoor poep en plas, maar ook soms eieren en zaadcellen stromen. Dit is de cloaca. Bij vogels komt het laatste stukje darm en de plasbuis hierin uit, waardoor vogels hieruit hun poep en plas tegelijkertijd lozen. De cloaca zit aan de buikzijde van vogels, achter de poten. De opening hiervan zit onder de veren verstopt. 

In de lente rijpen bij de vrouwtjes in de eierstok een aantal kleine eitjes tot grote die veel voedingsstoffen bevatten. Door de eileider is er een verbinding tussen de eierstok en de cloaca. De mannetjes maken heel veel zaadjes in de zaadballen. Deze zijn rechtstreeks verbonden door de zaadstreng met de cloaca.

Het mannetje staat tijdens de paring wiebelend en met klapperende vleugels op de rug van het vrouwtje. Beide vogels draaien hun staart zodat de openingen van de cloaca’s op elkaar drukken, op gevoel. Zaadcellen stromen door de zaadstreng door de cloaca’s naar de eitjes van het vrouwtje. Een zaadje dringt in een rijp eitje, waardoor het eitje wordt bevrucht. Hierna groeit het ei met dooier en eiwit om het vruchtje. Als laatste vormt zich een schaal van kalk rondom het ei. Daarna komt het in de rekbare cloaca. De uiteinden van darm en plasbuis sluiten even en het ei wordt gelegd!

Middelste zaagbekken nestelen en paren jaarlijks in ons land, vooral in het Deltagebied. Hier komen enkele tientallen paren tot broeden in zowel zoete als zoute of brakke wateren, met een voorkeur voor eilanden. 

Tijdens het baltsen maken mannetjes indruk op de vrouwtjes en de vrouwtjes testen de mannetjes. De mannetjes sloven zich uit en de vrouwtjes kiezen. Dat baltsen gebeurt soms op onstuimige wijze. De mannetjes zijn bijna in extase met hun opgezette kruinveren en het water spat alle kanten op, zoals te zien is in het filmpje!

Roeken zijn geslachtsrijp aan het einde van hun tweede jaar. Ze vormen een paar voor het leven. Voor de roek geldt als begin van de broedperiode ‘de bouw van het nest’. Het einde van de broedperiode is ‘de volle vlucht van jonge vogels’. Bij kraaiachtigen vindt de ‘volle vlucht’ al plaats voor de ‘onafhankelijkheid van de jonge vogels’. De kwetsbare periode van de voortplanting loopt gemiddeld van februari tot en met juli. In deze periode zijn ze vaak erg luidruchtig.

De roek broedt in kolonies van één of meer nesten bijeen. Deze kolonies bevinden zich vaak in clusters van bomen van minimaal 15 meter hoog en dichtbij een geschikt foerageergebied. Roeken kunnen in vrijwel alle boomsoorten broeden.

Rond februari beginnen buizerdpaartjes met het bouwen van een nest. Dit kan een nieuw nest zijn, maar ook oude nesten worden verbouwd en uitgebreid. De buizerd heeft een voorkeur voor rustige bossen, zonder te veel recreatie. Buizerds maken hun nest in een hoge boom, een eik, wilg, zwarte els, lariks of grove den. Het nest is gevoerd met kleine twijgen, varens, gras en mos. 

Vanaf eind maart en begin april tot en met juli vindt de voortplanting van de buizerds plaats. De paring zelf is vrij kort van duur, maar wordt vaak herhaald. Dit gebeurt in of nabij het nest. Over het algemeen zijn buizerds monogaam en een paartje blijft gedurende meerdere broedseizoenen bij elkaar.

Lange tijd was de zeearend een zeldzame wintergast, maar tegenwoordig is het ook een broedvogel in Nederland! Er zitten enkele paartjes in de Biesbosch, de Oostvaardersplassen, het Lauwersmeergebied... en nu ook in de Millingerwaard!

De zeearend is monogaam. Ze blijven hun hele leven bij dezelfde partner. Als één van de vogels echter sterft, kan vervanging snel plaatsvinden. Elk jaar keren ze terug naar het nest van vorig jaar en herbouwen het. De zeearend is geslachtsrijp als hij 4 á 5 jaar oud is. De zeearend legt twee eieren per jaar. Tussen het leggen van de verschillende eieren zitten enkele dagen, waardoor de eieren op verschillende dagen uitkomen. Als er te weinig voedsel is, overleeft alleen de oudste.

Kraanvogels kunnen een hard geluid maken, vooral tijdens de baltsperiode. Kraanvogels baltsen sierlijk. Een koppel kan uren onafgebroken dansen. De partners springen dan om en over elkaar heen.

Ze vormen koppels voor hun hele leven. Als een koppel kraanvogels volwassen is, geeft dat geen garantie dat er ook eieren gelegd worden. Bij sommige koppels is veel geduld vereist.  De paring vindt pas plaats na een indrukwekkende balts die op een dans lijkt. De kraanvogels draaien met uitgestrekte vogels om elkaar heen en springen meters de lucht in. De paring zelf vindt op de grond plaats, waarna de vogels nog even door dansen.

Zwanen zijn typische grondbroeders. Ze maken zelfgebouwde grote nesten van stro, takjes en moerasplantenresten. Tijdens de broedtijd kan het mannetje vaak dominant, dreigend en zelfs wat agressief zijn. Hij jaagt andere vogels weg rondom het nest en valt soms zelfs mensen aan.

Ook zwanenpaartjes zijn monogaam en vormen een paar voor het leven. De paarband is zeer hecht. Toch vinden er in de zwanenwereld echtscheidingen plaats: in 6% van de gevallen. En één op de drie mannetjes gaat wel eens vreemd. Naar schatting is een kwart van alle koppeltjes homoseksueel. Meestal gaat het dan om relaties tussen mannetjes. Deze zwanen stelen nesten of vormen tijdelijk een trio met vrouwen om bevruchte eieren te krijgen. Vervolgens verdrijven ze het vrouwtje zodra ze eieren heeft gelegd.

Bron: Natuurpunt, De Bijenstichting, Vogelbescherming, Sovon, Naturalis, BIJ12, Ministerie van Economische Zaken, EZNC, Levende Have