Landbouw op de schop

De nieuwste stikstofplannen hebben waarschijnlijk grote gevolgen voor onze landbouw. Stikstofminister Christianne van der Wal maakte vrijdag bekend, dat de uitstoot de komende jaren flink omlaag moet. In 131 gebieden bij kwetsbare natuur moet het zelfs met zeventig procent naar beneden. Natuur- en milieuorganisaties zijn blij de plannen. Maar landbouworganisaties zien de bui al hangen. Want de verwachting is dat veel boeren moeten stoppen. In Vroege Vogels praten we met melkveehouder Alex Datema van BoerenNatuur en met melkveehouder Roy Meijer, voorzitter van de NAJK (Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt).

Stikstofminister Christianne van der Wal waarschuwde eerder deze week al dat het voorstel voor een hoop agrariërs keihard is, maar dat ze geen keuze heeft. In het ‘Nationaal Programma Landelijk Gebied’ staat onder andere hoeveel de uitstoot van stikstof per gebied omlaag moet. In sommige gebieden moet de uitstoot met 12% omlaag, maar in andere delen van Nederland is dat 70%. Volgens de minister zullen boeren moeten verduurzamen, maar zullen er ook boeren zijn die moeten stoppen. Vrijwel of niet. Zeker vanuit de landbouwsector is veel weerstand tegen de nieuwste plannen. Boerenorganisatie Agractie wil op 22 juni het grootste boerenprotest ooit gaan organiseren. Op vrijdagavond was er al een eerste protest. Een twintigtal boeren zocht het woonhuis op van Minister Van der wal om haar een zelf gefabriceerde ontslagbrief aan te bieden. De minister ging met de boeren in gesprek, al liet ze weten erg geschrokken te zijn van de actie. Kamerleden noemen de actie volstrekt onacceptabel en intimiderend.

Het kabinet heeft in het coalitieakkoord afgesproken dat de stikstofuitstoot in 2030 met ten minste 50% naar beneden moet. Ook moet driekwart van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden dan op een gezond niveau zijn. In april liet minister Van der Wal in een brief naar de Tweede Kamer al weten dat er rigoureuze plannen aan zaten te komen om het stikstofprobleem aan te pakken: ‘Een schoon, leefbaar land met ruimte voor ondernemers. Dat is voor mij de finishlijn van de stikstofaanpak. Daarvoor is werk aan de winkel, want de natuur is verzwakt en als gevolg daarvan is nu te weinig ruimte beschikbaar voor nieuwe woningen of voor bedrijven en boeren die een onderneming willen starten of uitbreiden. Om de stikstofproblematiek het hoofd te bieden gaan we de stikstofuitstoot versneld fors verminderen – vrijwillig waar het kan, verplicht waar dat niet lukt’.

Samen met 25 andere boeren heeft Datema afgelopen week een brandbrief gestuurd naar de ministers Staghouwer (Landbouw) en Van der Wal (Stikstof). ‘Geef boeren vertrouwen, perspectief en ruimte’ staat er bovenaan de brief. Het is een pleidooi om boeren niet alleen te zien als de producenten van voedsel, maar ook als leverancier van biodiversiteit. En boeren het vertrouwen te geven en de middelen om de milieuproblematiek aan te pakken. Boeren perspectief te bieden, in plaats van alleen regels op te leggen, aldus de oproep.

Het NAJK stuurde donderdag ook een open brief naar beide ministers. De club van jonge boeren maakt zich grote zorgen over de nieuwste stikstofplannen van het kabinet. Heeft de jonge agrariër nog toekomst in de landbouw? Het NAJK presenteerde onlangs het actieplan over de Europese Green Deal (de biodiversiteitsstrategie en de van boer-tot bord strategie). In het plan stellen de boeren onder meer, dat ze prima in staat zijn om landschappen met een hoge biodiversiteit te verzorgen. Maar dat daar wel iets tegenover moet staan: betere regelgeving en financiële zekerheid.