Korstmossen op hunebedden

Wie Drenthe zegt, zegt hunebedden. Aan de zuidkant van het Drents-Friese Wold staan enkele van deze prehistorische grafkelders. Ze zijn opgebouwd uit drie staande draagstenen, met daarop een deksteen. Vermoedelijk zijn ze duizenden jaren geleden, in het neolithicum, geplaatst. Op die hunebedden groeien talloze, soms hele zeldzame korstmossen. Onderzoeker Henk-Jan van der Kolk laat ons zien hoe mooi de wereld van deze wonderlijke levensvorm is.

Korstmossen zijn samenlevingsvormen tussen algen of blauwwieren en schimmels. Ze groeien langzaam, hooguit een centimeter per jaar. Ze kunnen wel honderden jaren oud worden. Henk Jan van der Kolk bestudeert ze vaak met een loep, of nog beter, thuis onder de microscoop. Onder zo’n lens gaat er een wereld voor je open. De op het blote oog misschien wat saaie, eenkleurige korstmos verandert dan in een soort kunstwerkje.

Korstmossen komen op allerlei plekken voor. De korstmossen komen af op graniet, de steensoort van de hunebedden. Henk-Jan van der Kolk kent deze soorten. Hij deed enkele jaren terug onderzoek naar korstmossen op begraafplaatsen, met name op grafstenen die ook vaak van graniet zijn. Op de prehistorische grafkelders zijn soorten met prachtige namen te vinden, zoals bijvoorbeeld het hunebedvlekje, granietschildmos, dijkschildmos en hunebedschildmos.

Het Drents-Friese Wold wemelt van de soorten korstmossen, maar echt superbijzonder is dat niet. Amsterdam wemelt er ook van. Vooral op plekken waar de luchtkwaliteit slecht is, zijn in de hoofdstad bepaalde soorten veel te vinden. Korstmossen zijn uitstekende indicatoren voor luchtvervuiling. In het Drents Friese Wold is niet zoveel uitstoot van verkeer, dus in het natuurgebied groeien de meer 'natuurlijke' soorten.