Koos Dijksterhuis: dode spreeuwen

In Den Haag vielen honderden spreeuwen dood uit de bomen. De spreeuwen waren niet ziek en niet moedwillig vergiftigd. Op internet was de boosdoener algauw bekend: het moderne internet zelf, 5G genaamd.

Ik heb nog geen 3D-printer, maar we stomen al door naar 5G. Feng shui-aanhangers waarschuwen voor de elektromagnetische straling daarvan. Zij waarschuwen voor alle apparaten. Volgens hun feng shui-handleiding moeten televisies en computers ‘s nachts uitstaan, afgedekt met een kleedje. “Dit voorkomt dat ‘slechte straling’ onbewust je nachtrust verstoort.” We kiezen miss World vanwege haar uitstraling, maar verder is straling slecht. Dat weet iedereen sinds Tsjernobyl.

Spreeuwen oriënteren zich op onder meer het magnetische veld van de aarde. Onderzoekers hebben gekooide spreeuwen tijdens de trektijd blootgesteld aan een afwijkend magnetisch veld en dan wilden ze in afwijkende richting de kooi uit. Dan kan 5G ze ook vast ontregelen. Maar waarom zouden ze ervan doodgaan? En waarom alleen spreeuwen, waarom andere vogels niet?

De sterfte gaat me aan het hart, want met spreeuwen gaat het toch al slecht en ze zijn zulke vrolijke flierefluiters. Jac. P. Thijsse noemde ze ‘de onbekommerde spreeuw’. Op de druilerigste winterdagen zingen ze nog. De spreeuw is de leukste vogel van de wereld, er zijn zoveel wonderlijke verhalen over spreeuwen te vertellen, je zou een boek over ze kunnen schrijven. Laat ik dat nou gedaan hebben! Daarin schreef ik over geheimzinnige spreeuwensterfte onder meer dit:
“De vogels kwamen uit de lucht vallen, op een boerenerf. De stapel spreeuwen groeide tot een vijftig centimeter hoge berg van twee bij anderhalve meter. Toen begonnen de bovenste spreeuwen weer weg te fladderen. Zo onafgebroken als ze neer waren gestort, zo gestaag koos de spreeuwenstroom weer het luchtruim. Toen ze allemaal gevlogen waren, bleven er honderdnegentien liggen. Dood.”

De spreeuwen waren de kluts kwijt; hun oriëntatie leek ontregeld. 5G? Het verhaal stamt uit de jaren 20. Toen was er geen internet, er was 0G. De kamikaze-spreeuwen zijn nog altijd een mysterie.

In maart 2013 was er spreeuwensterfte in Heerenveen. Daar, en ik lees weer even uit mijn boek, “waren vijftig dode spreeuwen onder een boom gevonden. Volgens de gemeente Heerenveen was een boomtak afgebroken en waren slapende spreeuwen doodgevallen. Dat doet me denken aan dat kinderliedje: ‘O, als die tak, als die tak eens brak / hindert niets, want vogels kunnen vliegen’.”
In de buurt van de dode spreeuwen in Heerenveen lag in insecticiden gedrenkt suikerbietenzaad. De Heerenveense spreeuwenlijkjes zijn niet geanalyseerd. De Haagse wel, maar die insecticiden zijn nauwelijks te traceren. Waarom de Haagse spreeuwen stierven is een raadsel.

Wie bekommert zich om de onbekommerde spreeuw? Voor de zekerheid zouden de vogels volgens feng shui-voorschriften met hun kopjes richting het noorden moeten slapen. Afgedekt door een kleedje.