Klimaattop Sharm-el-Sheikh COP27 - Reacties op het Klimaatakkoord

Dit weekend werd op de klimaattop een akkoord bereikt. De Klimaatconferentie van Sharm-el-Sheikh 2022 (COP27) was een conferentie van de Verenigde Naties over klimaatverandering, die officieel plaats zou vinden van 6 tot en met 18 november 2022 in Sharm-el-Sheikh. De conferentie liep anderhalve dag uit. Op zondagochtend kwamen de vertegenwoordigers van de 200 deelnemende landen alsnog tot een akkoord waar onder meer afspraken zijn gemaakt over een klimaatschadefonds.

Sinds de Klimaattop is de website Climate Trace online. Hier is nu voor iedereen te zien waar de uitstoot van broeikasgassen vandaan komen. De gegevens zijn gebaseerd op metingen van satellieten en sensoren op het land en op schepen en vliegtuigen.

Hieronder volgende de reacties van verschillende partijen en landen op het klimaatakkoord:

Een aantal partijen, waaronder de EU, wilden in ruil voor het klimaatfonds dat landen meer gingen doen om verdere opwarming van de aarde te voorkomen. Het is niet gelukt om dat er doorheen te krijgen. Het is betreurenswaardig dat op de klimaattop in Egypte geen harde afspraken zijn gemaakt over het afbouwen van het gebruik van fossiele brandstoffen door de landen die het meest uitstoten. Dat stelt voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen in een reactie op het akkoord dat in Sharm-el-Sheikh is gesloten.

Volgen Von der Leyen is het doel om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad te beperken nog steeds in leven, maar zijn er behalve afspraken over het terugbrengen van fossiele brandstoffen op de COP27 geen nieuwe toezeggingen gedaan over manieren om klimaatverandering het hoofd te bieden.

Het akkoord dat op de klimaattop in Egypte is bereikt over een klimaatschadefonds is volgens de organisatie van de Verenigde Naties, die toeziet op het klimaatbeleid, een doorbraak en een stap in de goede richting. "We hebben een weg vooruit gevonden in een decennialang gesprek over financiering voor verlies en schade", zegt Simon Stiell, hoofd van het UNFCCC.

Volgens de VN-organisatie laten de besluiten op de COP27 zien dat de afspraak om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad te beperken nog fier overeind staat. De gastheer en voorzitter van de klimaattop, de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken Sameh Shoukry, toonde zich zeer tevreden met de uitkomst van de top en noemde het akkoord over een klimaatschadefonds "historisch". "Miljoenen mensen over de hele wereld kunnen nu een sprankje hoop voelen dat hun lijden eindelijk snel en adequaat zal worden aangepakt", zei Shoukry.

Dat er tijdens de klimaattop in Egypte een akkoord is bereikt over een klimaatschadefonds voor ontwikkelingslanden "mag niet verbloemen dat de top een grote flop is geweest". Dat laat de organisatie Jonge Klimaatbeweging zondag weten na afloop van het klimaatoverleg. "Twee weken aan intense discussies over een schadefonds heeft ervoor gezorgd dat we niets hebben afgesproken over hoe we die schade in de eerste plaats kunnen voorkomen", aldus de organisatie in een verklaring.

De Jonge Klimaatbeweging noemt het "simpelweg gênant dat het 1,5 gradendoel weer ter discussie stond". In het Klimaatakkoord van Parijs hebben alle landen met elkaar afgesproken om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden en bij voorkeur tot 1,5 graad. Teleurgestelde reacties van de Europese Unie en haar lidstaten noemt de organisatie "een lichtpuntje". 

Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland noemen het "belangrijk" dat er op de VN-klimaattop in Egypte stappen zijn gezet om arme landen te helpen met klimaatschade en de aanpassing aan het veranderende klimaat. "Juist het Nederlandse bedrijfsleven en de kennisinstituten kunnen hierbij een belangrijke rol spelen", schrijven de lobbyclubs in een eerste reactie. Daarbij verwijzen ze ook naar de Nederlandse kennis van de strijd tegen het water.

VNO-NCW en MKB-Nederland stellen dat ze de "exacte uitkomsten van COP27" nog nader gaan bestuderen. Voor het Nederlandse bedrijfsleven is het volgens de ondernemers bovenal cruciaal dat er verder gewerkt wordt aan de nationale uitvoering van alles wat is afgesproken in het coalitieakkoord en door de Europese Unie in Brussel.

"Uitvoeren, uitvoeren, uitvoeren. Daar gaat het om de komende jaren", klinkt het bij de organisaties. 

De Britse premier Rishi Sunak vindt dat er meer gedaan moet worden om de opwarming van de aarde tegen te gaan dan op de klimaattop in Egypte is afgesproken. "Ik verwelkom de vooruitgang die is geboekt tijdens COP27, maar er is geen tijd voor zelfgenoegzaamheid", schrijft hij op Twitter. "Er moet meer gedaan worden."

Sunak stelt dat "het cruciaal is voor de toekomst van onze planeet" om de temperatuur op aarde niet verder te laten stijgen dan 1,5 graad. Dat doel is vastgelegd in een eerdere klimaattop in Parijs (2015).

De Nederlandse klimaatwetenschappers Heleen de Coninck en Pieter Pauw zijn het eens: dat er een klimaatschadefonds komt, is een historisch grote beslissing. Op de vroege zondagmorgen hebben bijna tweehonderd landen op de VN-klimaattop in Sharm-el-Sheikh ingestemd met een fonds om schade te vergoeden bij ontwikkelingslanden die kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering.

Hoe dat fonds eruit moet gaan zien, is nog onduidelijk. "Het gaat nog erg spannend worden", denkt Pauw. Als het aan de Europese Unie en een aantal andere vroeg geïndustrialiseerde landen ligt, hoeven zij niet alleen voor de kosten van het fonds op te draaien. Landen die formeel nog ontwikkelingsland zijn, maar inmiddels wel veel broeikasgassen uitstoten, zoals China, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten, willen echter niet bijdragen. Dat is geen eerlijke verdeling, vindt de EU.

De wetenschappers werken allebei op de TU Eindhoven en schreven mee aan het zogenoemde Emissions Gap Report dat in oktober werd gepubliceerd door het milieubureau van de VN. Ze zien dat het klimaatakkoord van Sharm-el-Sheikh tekortschiet als het gaat over het beperken van klimaatverandering. De afspraken om uitstoot van broeikasgassen te verminderen, zijn bijna een kopie van vorig jaar in Glasgow. "Eigenlijk zijn we een jaar kwijt", zeggen ze.

De Coninck en Pauw zien ook dat er een sprankje hoop gloort aan de horizon. Zo staat in het slotakkoord een paragraaf over het verduurzamen van het financiële systeem. "Dit is een waarschuwing voor commerciële banken meer tegen klimaatverandering te doen", zegt Pauw. De Coninck is blij met de aanwezigheid van klimaatminister Rob Jetten op de COP27. "Hopelijk geeft dat nieuw vuur om in Nederland veel harder aan de slag te gaan en het gebruik van fossiele brandstoffen af te bouwen." Bovendien is ze blij dat het slotakkoord telkens teruggrijpt naar de wetenschap. "Dat is wel eens anders geweest", memoreert ze.

China heeft na de klimaattop gewaarschuwd dat er "nog een heel eind te gaan is" in de wereldwijde samenwerking om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken wees erop dat "ontwikkelde landen zich nog steeds niet aan de afspraak houden om 100 miljard dollar per jaar te steken in klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden".

China is de tweede economie van de wereld, maar staat formeel nog steeds te boek als ontwikkelingsland. De Aziatische grootmacht liet tijdens de top blijken vast te willen houden aan die status. De lijst met ontwikkelingslanden stamt uit de jaren 90 en sommige landen zijn sindsdien veel rijker geworden. Zo staan ook grondstofrijke staten als Saoedi-Arabië nog te boek als ontwikkelingsland

Over de 100 miljard waar China naar verwees, zijn jaren geleden al afspraken gemaakt. Rijke landen beloofden toen dat ze dat bedrag jaarlijks zouden bijdragen tot 2025, maar de doelstelling wordt nog steeds niet gehaald.

Bron: ANP en Wikipedia