Klimaattop COP29 in Bakoe Azerbeidzjan | Overzicht van de reacties

Uit de vele kritische reacties blijkt dat vele organisaties de klimaattop in Bakoe als mislukt beschouwen. Natuur- en milieuorganisaties zijn zwaar teleurgesteld over het nieuwe bedrag voor klimaatsteun van 300 miljard dollar, afgesproken op de klimaattop in Bakoe. Ontwikkelingslanden en klimaatexperts wilden dat dat bedrag fors hoger zou zijn en het akkoord wordt niet door alle landen geaccepteerd.

Tijdens de slotvergadering van de klimaattop uitte India felle kritiek op het nieuwe klimaatfinancieringsdoel van $300 miljard in 2035, dat het een "optische illusie" noemde. Hoewel India het document niet accepteert, blijft het volgens Europese bronnen geldig omdat het al formeel was aangenomen. Diplomate Leela Nandan kreeg applaus voor haar oproep dat rijke landen meer moeten bijdragen, aangezien het huidige bedrag de problemen niet oplost. Gastland Azerbeidzjan negeerde India's bezwaren, en de voorzitter noteerde deze zonder inhoudelijke reactie.

"Dit is hopeloos ontoereikend", zegt Maarten de Zeeuw van Greenpeace. "Met dit doel voor klimaatfinanciering laten rijke landen als Nederland de mensen in de kou staan die het meest kwetsbaar zijn in de klimaatcrisis.

Het staat mijlenver van wat zij nodig hebben. Rijke landen kunnen echt meer doen dan dit, als ze de fossiele industrie belasten en laten opdraaien voor de schade van de klimaatcrisis. Toch geeft het een sprankje hoop dat op het allerlaatst toch een akkoord is gesloten, ondanks alle tegenwind."

Rijke landen hebben op de klimaattop in Bakoe hun zin doorgedrukt, zegt Nine de Pater, woordvoerder van Milieudefensie. Volgens haar is de uitkomst "een klap in het gezicht" van de mensen die nu al zwaar getroffen worden door de gevolgen van klimaatverandering.

De Pater bekritiseert de rijke landen scherp: “Ik snap volledig dat de vertegenwoordigers van de armere landen woest waren. Zij dragen het minst bij aan de klimaatcrisis, maar ervaren de meeste gevolgen van klimaatverandering. 300 miljard is beschamend: klimaatrechtvaardigheid was ver te zoeken op deze COP. "

Het Wereld Natuur Fonds (WWF) noemt het een zwakke financiële deal. "Het gebrek aan urgentie dat de wereldleiders in Bakoe laten zien, is frustrerend. Klimaatverandering is geen bedreiging die ver weg is; het gebeurt al, en mensen over de hele wereld lijden er nu al onder.

Het beschermen van burgers tegen de verslechterende gevolgen zal aanzienlijk meer geld kosten, maar toch blijven de EU-leiders en andere grote historische vervuilers nog steeds aarzelen en weigeren hun verantwoordelijkheid te nemen en hun portemonnee te openen."

Volgens het Climate Action Network heeft de klimaattop een "spoor van gebroken beloften" achtergelaten en hebben de deelnemers gefaald in het leveren van de resultaten "die dringend nodig zijn om de escalerende klimaatcrisis aan te pakken". De rijke landen zijn in de ogen van de koepel van klimaatorganisaties verantwoordelijk voor "de mislukte uitkomst" van de top.

"De gesprekken werden gekenmerkt door een gebrek aan transparantie, zwak leiderschap en onvoldoende actie op het gebied van klimaatfinanciering en -mitigatie. En bleven achter bij de beloften van het Klimaatakkoord van Parijs."

De VN-klimaattop in Bakoe heeft geleid tot grote teleurstelling, vooral op het gebied van klimaatfinanciering. Rijke landen, die de grootste verantwoordelijkheid dragen voor klimaatverandering, hebben slechts $300 miljard toegezegd van de benodigde $1300 miljard, wat volgens Oxfam Novib een "belediging" is voor de zwaarst getroffen ontwikkelingslanden. Het grootste deel van de financiering moet komen uit leningen en private investeringen, terwijl ontwikkelingslanden zelf ook moeten bijdragen, ondanks hun schuldenlast.

Op andere punten, zoals het verminderen van CO2-uitstoot en het uitfaseren van fossiele brandstoffen, is geen vooruitgang geboekt. Nederland wordt bekritiseerd vanwege bezuinigingen op het budget voor ontwikkelingssamenwerking, dat ook de klimaatfinanciering dekt, ondanks oproepen van premier Schoof voor meer internationale financiering. Volgens Oxfam dreigt ambitieus klimaatbeleid wereldwijd te stagneren, terwijl de klimaatcrisis escaleert.

De klimaattop in Bakoe wordt door wetenschappers als een mislukking beschouwd. Hoewel een akkoord is bereikt over 300 miljard dollar aan klimaatfinanciering vanaf 2035, is dit volgens onderzoeker Pieter Pauw veel te weinig; er is minstens 1000 miljard dollar vanaf 2030 nodig. Veel belangrijke onderwerpen, zoals uitstootbelastingen, afbouw van fossiele subsidies en een bredere financiële bijdrage, zijn niet besproken. Pauw bekritiseert vooral de EU en de voortzetting van fossiele financiering.

Hoogleraar Heleen de Coninck stelt dat de uitkomst fossiele brandstofexporteurs bevoordeelt, omdat er geen overeenstemming is bereikt over het uitfaseren van fossiele brandstoffen. Ze hopen dat de klimaattop in Brazilië volgend jaar ambitieuzer wordt, maar vrezen negatieve invloed van een mogelijke herverkiezing van Trump.

De uitkomst van deze klimaattop is een verraad aan het Parijsakkoord, aan het klimaat en aan de miljoenen mensen in het mondiale Zuiden die niet verantwoordelijk zijn voor de klimaatcrisis, maar wel het hardst geraakt worden, stelt ActionAid in Bakoe.

Beleidsadviseur Klimaatrechtvaardigheid Agnes Schim van der Loeff van ActionAid Nederland. "De rijke vervuilende landen weigeren hun klimaatschuld in te lossen en brengen daarmee de mondiale klimaatdoelen in gevaar. Daarom zal de strijd om financiering en rechtvaardigheid in de volgende toppen doorgaan, totdat de nodige biljoenen er wel komen."

President Joe Biden noemt het akkoord van de klimaattop in Bakoe een "belangrijke stap" en belooft voortzetting van Amerikaanse inzet, ondanks de klimaatscepsis van Donald Trump. Duitse minister Annalena Baerbock ziet de $300 miljard aan klimaathulp als een begin, met een doel van $1,3 biljoen in de toekomst. VN-klimaatchef Simon Stiell benadrukt dat er geen reden is voor triomf, omdat het akkoord slechts een basis biedt en er nog veel werk resteert. Eurocommissaris Wopke Hoekstra denkt dat de klimaattop in Bakoe herinnerd zal worden als "een nieuw begin voor klimaatfinanciering". Klimaatminister Sophie Hermans is zelfs blij dat de klimaattop in Bakoe tot "goede afspraken" heeft geleid.

Hoewel arme landen en klimaatexperts een fors hoger bedrag wilden, geeft deze overeenkomst "een basis waarop we kunnen bouwen", aldus VN-baas António Guterres die gehoopt had op een ambitieuzere uitkomst. Het opgehoogde bedrag moet per 2035 betaald worden en Guterres gaat ervan uit dat landen zich aan die afspraak houden. Hij ziet ook graag dat de toezeggingen zo snel mogelijk worden omgezet in daadwerkelijke betalingen.

Bron: ANP, Milieudefensie, Greenpeace, WFF, Oxfam Novib, ActionAid, Climate Action Network