Klimaatonrechtvaardigheid: rijke landen vervuilen en arme landen gaan ten onder

Honderd miljard dollar, dat zouden de rijke landen als klimaatsteun geven aan de armere en zwaarder getroffen landen. Maar dat gebeurt niet. Tijdens de zevenentwintigste klimaattop van de Verenigde naties die 6 november 2022 in Egypte van start gaat zal klimaatonrechtvaardigheid een belangrijk gespreksonderwerp zijn. Vroege Vogels Radio spreekt met twee juristen die zich bezighouden met deze klimaatonrechtvaardigheid: Daphina Misiedjan, klimaatjurist aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en en Margaretha Wewerinke-Singh, universitair hoofddocent van de universiteit van Leiden.

Volgens recent onderzoek van Oxfam was tussen 1990 en 2015 de rijkste tien procent van de wereldbevolking verantwoordelijk voor ruim de helft van alle CO2-uitstoot, de armste vijftig procent van de wereldbevolking slechts voor zeven procent. Regio’s als Latijns-Amerika, Afrika en Zuidoost-Azië die weinig aan het klimaatprobleem hebben bijgedragen, zullen de komende jaren de grootste temperatuurstijgingen zien. Vrouwen, mensen van kleur, inheemse volken en anderen die sowieso al lager op de maatschappelijke ladder staan, worden daarbij onevenredig hard geraakt.

Margaretha Wewerinke-Singh is op dit moment bezig met een grote klimaatzaak voor de eilandengroep Valuatu, gelegen in de Stille Oceaan. De eilandengroep Vanuatu krijgt vanwege klimaatverandering steeds vaker te maken met verwoestende orkanen. Vanuatu wilt het Internationaal Gerechtshof om advies vragen over de schadelijke gevolgen van klimaatverandering voor kwetsbare landen, en wat de verplichtingen zijn van rijke landen om die gevolgen te voorkomen en verkleinen. In oktober 2022 heeft de eilandengroep dit initiatief op de agenda van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties gezet. Als een meerderheid van VN-landen eind 2022 instemt, zou dit voor het eerst zijn dat het hof in Den Haag zich gaat buigen over klimaatverandering en mensenrechten.

Ook binnen het Nederlands Koninkrijk is sprake van ongelijkheid en onrechtvaardigheid. De klimaatdoelen gelden bijvoorbeeld níét voor het Caribische deel – niet voor de autonome eilanden en ook niet voor de bijzondere gemeenten. Met de klimaatonrechtvaardigheid in ons land zelf houdt klimaatjurist Daphina Misiedjan zich bezig.