Kalktuf slaat neer op bosbodem

De hellingbossen van Zuid-Limburg herbergen een uniek biotoop dat je nergens anders in Nederland kunt vinden: kalktufbronnen. Dit zijn plekken waar water omhoog komt dat zo veel kalk bevat, dat het kalk neerslaat op allerlei dingen in de directe omgeving van de bron. Zelfs op de mossen en planten rond de bronnen zie je een dunne korst van neergeslagen kalk. Ook op stenen en takken die in en rond het water liggen vormt zich zo’n laagje. Dit neergeslagen kalk heet kalktuf. De beken die uit deze bronnen volgen, hebben ook nog veel kalk in het water. Je ziet hier soms ook harde plakkaten kalktuf op de bodem van de beken.

De unieke omstandigheden vormen een leefgebied voor allerlei bijzondere mossen. De mossen nemen koolzuur op uit het water. Eigenlijk zorgt dit ervoor dat het kalk nog sneller neerslaat hier. De mossen moeten dus relatief hard groeien om te zorgen dat ze niet helemaal onder kalktuf bedekt raken. Het is dus eigenlijk een wapenwedloop tussen de groeiende mossen en het neerslaande kalktuf. Als je een stukje mos bij een kalktufbron tussen je vingers wrijft, hoor je het knisperen van de stukjes kalk.

Het is een extreem milieu waar maar een klein aantal mossoorten kunnen overleven. Hier zie je soorten als het geveerd diknerfmos, gewoon diknerfmos, beekdikkopmos, gekroesd plakkaatmos of heel soms het tufmos. Sommige van deze soorten, zoals het geveerd diknerfmos en het beekdikkopmos komen in Nederland vooral in bronbossen voor en zijn dan ook zeldzaam. Verder zien we ook nog prachtige kegelmossen, die met hun prachtige, groene lobben de stenen bedekken.

Kijk zaterdag 10 juni 2023 naar de uitzending over de Hellingbossen om 19.15 uur op NPO 2!