Sinds 2015 zet Stichting Steenbreek zich in om de leefomgeving te vergroenen, samen met gemeenten, provincies, waterschappen, woningbouwcorporaties en andere betrokken maatschappelijke organisaties. Doel: zo min mogelijk stenen in tuinen, want elke vierkante meter steen die wordt vervangen door groen helpt.
Het water kan weer in de bodem zakken, de temperatuur in de stad wordt getemperd, fijnstof wordt afgevangen, insecten, amfibieën, vogels en kleine dieren vinden weer een leefgebied. Roel van Dijk, directeur van Stichting Steenbreek: " Je ziet dat juist in deze corona-tijd mensen veel meer gaan doen in hun tuin, dus nu is het moment om je tuin ook klimaatbestendig te maken. Stenen eruit, groen erin."
Een vijver zonder vissen
En naast de stenen eruit is het aanleggen van een vijver natuurlijk ook een goede manier om water vast te houden. Maar dan het liefst een vijver zonder vissen. Net afgerond onderzoek van IVN Natuureducatie en RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) laat zien dat tuinvijvers een belangrijke rol spelen voor biodiversiteit in de stad.
Niet alleen voor ernstig bedreigde amfibieënsoorten, maar juist ook voor veel voorkomende amfibieënsoorten zoals de bruine kikker en de kleine watersalamander. En dat is belangrijk, want met name de aantallen van deze soorten nemen de laatste jaren af. Een van de oorzaken van deze afname zijn vissen in de vijver. Zij eten immers de eitjes en larven van kikkers en salamanders op. Vissen zijn ook dol op watervlooien, die als voedsel dienen voor de andere vijverbewoners.
Bekijk het onderstaande filmpje over de aanleg van een natuurlijke vijver:
Hoe ziet zo'n vijver eruit?
- De vijver ligt minstens de helft van de dag in de zon.
- er is minimaal één zacht glooiende oever, liefst aan de noordzijde voor optimale zonnewarmte.
- amfibieën kunnen de vijver gemakkelijk verlaten (glooiende oever, een boomstronk, ruwe stenen). Lukt dat niet, maak dan een kikkertrap.
- zorg voor verschillende dieptes: een dieper gedeelte (80-120 cm) waar dieren kunnen overwinteren en een ondiep, sneller opwarmend deel waar de kikkers hun eieren kunnen afzetten en de larven zich kunnen ontwikkelen.
- plant voldoende waterplanten: zij zorgen voor zuurstof en beschutting.
- Houd de vijver visvrij: vissen eten de eitjes en larven van de amfibieën.
- zorg ook in de tuin voor 'rommelhoekjes' waar amfibieën kunnen schuilen en overwinteren. Bijvoorbeeld houtblokken, losse stenen of snoeihout met blad ertussen.
- Wacht rustig af wat er komt: zet niet zelf dieren uit in de vijver.
Hoe ziet het wonderlijke leven van een libel eruit en hoe kun je de tuin daar op inrichten? Libeldeskundige Kars Veling laat het zien en geeft nuttige tips:
Als het stevig door vriest is het voor vijverbezitters van belang om een wak in het water te houden. Ruurd van Donkelaar heeft de volgende praktische en goedkope ijsvrijhouder bedacht. Eenvoudig te maken en voor een spotprijsje.