Chinees nieuwjaar draait dit jaar om de rat

Ze brengen succes, welzijn en een luxueus leven, althans volgens de Chinese filosofie. Ratten worden verder ook nog geassocieerd met agressie, charme, ondernemerschap en intelligentie. Vanaf dit weekend begint het Chinese ‘jaar van de rat’.

Waar ze in China enorm worden gerespecteerd behoren ratten in Nederland tot de belangrijkste plaagdieren. We zijn ze liever kwijt dan rijk. Bastiaan Meerburg van het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD) doet al jaren onderzoek naar ratten en noemt ze echte ‘dilemmadieren’. Ze zijn enorm slim, passen zich met gemak aan, maar zorgen tegelijkertijd voor steeds meer overlast. Kom je in contact met ratten(urine) dan loop je het risico om de ziekte van Weil te krijgen, die kan zorgen voor hoge koorts en lever- en nierproblemen.

Tot voor kort mocht je ratten bestrijden met gif. De zogeheten rodenticiden, dat zijn bestrijdingsmiddelen, die werken op het zenuwstelsel van knaagdieren. Dit gif is vanaf 2023 verboden voor particulieren. De chemische middelen mochten al niet meer buiten worden gebruikt, maar het verbod wordt uitgebreid naar gebruik binnenshuis. Meerburg denkt dat dit verbod zal leiden tot een verdere groei van de populatie ratten in Nederland. Ook denkt hij dat mensen naar andere middelen gaan grijpen. Hij pleit voor snelle maatregelen. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven heeft vorig jaar aangekondigd met plannen te komen om de rattenoverlast tegen te gaan. 

In Nederland komen twee rattensoorten voor: de bruine rat en de zwarte rat. De bruine rat is het meest verspreid en is van oorsprong een exoot, die lang geleden vanuit Azië naar Europa is gebracht door de scheepvaart. Het is een van de meest wijdverbreide en succesvolste zoogdieren van de wereld. Alleen in de Arctische gebieden komt hij niet voor. De bruine rat is voornamelijk ’s nachts actief, vooral direct na de avondschemering en voor de ochtendschemering. De zwarte rat is een formaatje groter dan de bruine, en iets minder wijdverspreid in Nederland. Waar de bruine rat echt een rioolrat is, is de zwarte rat juist vaak in onze huizen te vinden. Oorspronkelijk komt de zwarte rat uit Zuid-Azië, maar sinds de vroege middeleeuwen komt hij in grote aantallen voor in Europa. Met de komst van de bruine rat ontstond er concurrentie met een achteruitgang in de populatie van zwarte ratten tot gevolg. 

Voor Vroege Vogels TV liet Bastiaan Meerburg ons al zien waarom het Arnhemse stationplein een rattenwalhalla is. Met een speciale warmtecamera is het gelukt om een aantal bruine ratten in beeld te krijgen.