Hooikoorts in de herfst

Onderzoekers van De Natuurkalender waarschuwen voor een mogelijke uitbreiding in ons land van de belangrijkste veroorzaker van hooikoorts in de Verenigde Staten en Zuidoost Europa, de plant Ambrosia. Het aantal vindplaatsen is dit jaar toegenomen en ook het aantal exemplaren per locatie neemt toe. Dat zei Arnold van Vliet van Wageningen Universiteit zondagmorgen in het VARA-radio-programma “Vroege Vogels”.

Het aantal pollen dat in de lucht wordt aangetroffen is in een jaar tijd meer dan verdubbeld. De toename wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de uitzonderlijk hoge temperaturen in juli en september. De plant die zich de laatste jaren sterk uitbreidt in Zuid Europa, kan met zijn bloei in september en oktober het hooikoortsseizoen voor patiënten met een allergie voor ambrosia-pollen met twee maanden verlengen.
Ambrosiapollen zijn de belangrijkste veroorzakers van hooikoorts in grote delen van de wereld. De allergeniciteit is enkele malen sterker dan de tot nu toe belangrijkste veroorzaker van hooikoorts in Nederland, de grassen. De plant die oorspronkelijk afkomstig is uit Noord Amerika veroorzaakt de laatste jaren in sterk toenemende mate gezondheidsproblemen in Zuidoost Europa. De problemen zijn het grootst in Hongarije maar sinds de jaren negentig ondervinden ook Noord Italië en Zuid Frankrijk grote problemen. In Zwitserland en Duitsland, waar de planten zich ook beginnen te vestigen, worden programma’s opgezet om de verspreiding in te dammen.

Stijgende pollenconcentraties in Nederland: 2006 hoogste aantal tot nu toe
Pas sinds 2003 worden in ons land ambrosiapollen aangetroffen in de pollentellingen van het Leids Universitair Medisch Centrum en het Elkerliek Ziekenhuis in Helmond. Dit jaar laat het aantal getelde pollen in Helmond (50) en Leiden (33) meer dan een verdubbeling zien ten opzichte van vorig jaar. Voor het eerst waren er enkele dagen met een pollenconcentratie tot 10 pollen per kubieke meter. Deze concentratie is mogelijk al voldoende voor het oplopen van hooikoortsklachten. Bij graspollen, met tot nu toe de sterkste allergenen, worden vergelijkbare klachten pas veroorzaakt bij een concentratie van 50 pollen per kubieke meter.
De pollen kunnen honderden kilometers afleggen maar de toename van het aantal pollen in Nederland lijkt mede veroorzaakt door de uitbreiding van lokale populaties in ons land. In het centrum van Wageningen troffen de onderzoekers van De Natuurkalender afgelopen week in een met bloemen ingezaaide wegberm tientallen planten aan. Biologen van Wageningen Universiteit bevestigen dat de plant zich de laatste jaren uitbreidt en dat met name 2006 een duidelijke toename laat zien.
Een enkele plant die onder gunstige omstandigheden groeit, kan een miljard pollen produceren en 50.000 zaden.

Verontreinigde zaadmengsels
Ambrosia wordt al jaren lang regelmatig in ons land aangetroffen omdat zaden die gebruikt worden voor vogelvoer en de landbouw verontreinigd zijn met ambrosiazaden. Tot nu toe ontstonden nauwelijks duurzame populaties, maar met de recente warme jaren lijkt daar verandering in te komen. De plant houdt van hoge temperaturen en korte droge hete periodes versterken de groei en de pollenproductie. In Nederland kan de plant alleen maar zaad zetten indien de herfst warm is.

Bestrijding moeilijk: noodzaak voor nationale samenwerking
Bestrijding van ambrosia is moeilijk indien hij zich ergens gevestigd heeft doordat hij zeer veel zaden produceert en snel weer uitgroeit na afmaaien. Contact met de huid dient voorkomen te worden aangezien het kan resulteren in een zeer sterke allergische reactie bij personen die latent overgevoelig zijn voor ambrosia.

Op korte termijn zal bekeken moeten worden hoe we in Nederland met de ambrosia problematiek om moeten en kunnen gaan. De Natuurkalender pleit voor het samenbrengen van betrokkenen waaronder overheden (lokaal tot nationaal), patiëntenverenigingen, medici, landbouworganisaties, ecologen, terreinbeheerders en zaadbedrijven. Dit moet leiden tot een goede risicobeoordeling en plan van aanpak.
Om een beter beeld te krijgen van de verspreiding van de plant vragen de onderzoekers van De Natuurkalender het publiek om vindplaatsen van ambrosia te melden via de waarnemingen pagina op www.natuurkalender.nl .

meer informatie over ambrosia >>