Hoe schilder Mesdag de duinen wilde beschermen

Het is een ongebruikelijk uitstapje voor de ploeg van Vroege Vogels TV: een bezoek aan Panorama Mesdag, het grootste schilderij van Nederland. Maar wat heeft het panorama te maken met Meijendel en welke boodschap wilde schilder Mesdag uitdragen met zijn doek?

Panorama Mesdag is voor veel bezoekers een prachtig inkijkje in het Scheveningen van eind negentiende eeuw, met de bomschuiten en ouderwetse visserstaferelen. Maar, er wordt vaak voorbijgegaan aan het feit dat het doek ook alles te maken heeft met de natuur rond de kuststrook en het behoud van de duinen.

Mesdag schilderde zijn beroemde panorama in 1880, achteraf gezien een periode van grote verandering. Toerisme en recreatie speelde een steeds grotere rol in het dagelijks leven op Scheveningen. De badcultuur ontwikkelde zich sterk en hotels schoten als paddenstoelen uit de grond. Duinen werd massaal afgegraven en de natuur maakte plaats voor verstedelijking.

Met zijn panorama wilde Hendrik Willem Mesdag (1831-1915) laten zien wat er allemaal verloren zou gaan als natuurlijke schoonheid. Wat dat betreft is zijn panorama een omen geweest. Van de stukken duin die op het panorama te zien zijn, is vrijwel alleen Meijendel overgebleven. De karakteristieke watertoren in Meijendel, nog altijd de oudste werkende watertoren van ons land, staat ook op het panorama, als een baken aan de horizon. Mesdag kon de verstedelijking niet stoppen, maar zijn boodschap is voor altijd vereeuwigd in het 14 meter hoge en 120 meter lange schilderij.

Toch is er uit die tijd nog éen klein relict overgebleven, ziet Menno met eigen ogen. Op schilderij zitten nog een aantal stukken helmgras uit de tijd van Mesdag. Ooit zat het schilderij er vol mee. Maar nu, bijna 140 jaar later is dit kleine stukje helmgras het enige overblijfsel uit die tijd. Bijna alle natuur op Panorama Mesdag is inmiddels volgebouwd. Behalve een plek: Waterwingebied Meijendel.

Vroege Vogels TV over natuurgebied Meijendel is 16 oktober 2020 om 19.50u op NPO2!