Hoe kunnen we de kanoet het best beschermen?

De Waddenzee is voor kanoeten en veel andere trekvogels een belangrijk rust- en voedselgebied. Volgens onderzoeker Allert Bijleveld van het NIOZ zijn er op dit moment verschillende bedreigingen, zoals zeespiegelstijging door klimaatverandering en bodemdaling door mijnbouw. Tegelijkertijd staan er allerlei plannen op de agenda, zoals voor gas- en zoutwinning, die kunnen leiden tot een snel verlies van voedselgebieden voor de kanoet op het wad. 

Op het wad staan diverse stellages met zenders en lopen veel gezenderde kanoeten rond. Zo kan onderzoeker Bijleveld heel precies bijhouden hoe de individuele kanoeten zich gedragen. Wanneer en waar ze eten en rusten. Volgens Bijleveld helpen de inzichten uit zijn onderzoek bij het formuleren van een effectieve bescherming.

"Door het ontrafelen van een op het oog verborgen wereld laten wij zien dat de belangrijkste gebieden voor vogels niet per se gebieden zijn met de hoogste schelpdierdichtheden", stelt onderzoeker Bijleveld. "De kwaliteit van de prooien is ook essentieel en kan belangrijke gevolgen hebben voor het aanwijzen van kerngebieden waar bescherming het meest effectief is."

Zwermen wadvogels boven het wad lijken eenvormig en gelijkgestemd. Niets is minder waar. Kanoetenzwermen bestaan uit individuen die verschillen in reislustigheid, lichaamsgrootte, dieetpatroon en vetreserve. Zelfs achter hun ogenschijnlijk gemoedelijke samenzijn gaat een wereld van subtiele machtsstrijd verborgen.

Hoewel ze er op het eerste gezicht gelijk uitzien, blijkt uit gedetailleerde metingen van Bijleveld en collega’s dat kanoeten in gevangenschap verschillen in hun persoonlijkheid: sommige vogels zijn reislustig en gaan van plek naar plek, andere zijn honkvast. Deze gedragsverschillen worden gemeten in de experimentele wadvogelfaciliteit van het NIOZ op Texel en komen overeen met die in het wild.

Bekijk ook het fragment uit 2018 over de karakters van kanoeten:

Na hun vrijlating vertrokken reislustige kanoeten naar wadplaten in Engeland en Duitsland, terwijl honkvaste kanoeten in de Nederlandse Waddenzee bleven. "Deze persoonlijkheidsverschillen blijken gekoppeld te zijn aan hun lichaamsgrootte, dieetpatroon en vetreserves", zegt Bijleveld.

Vroege Vogels TV over zandplaat Richel is vrijdag 1 oktober 2021 om 19:50 te zien op NPO 2!