Hoe intelligent is de octopus?

Het zijn fascinerende dieren: de koppotigen. Met familieleden zoals de octopus die opgesloten in een potje de deksel van binnen uit weet open te draaien.  Het zijn meesters in het ontsnappen en de slimste octopussoort is ongeveer zo slim als een aapachtige of papegaai. Of de zeekat (sepia) met pigmentcellen in zijn huid waarmee hij van kleur kan veranderen en zijn uiterlijk aan de omgeving aan kan passen.

Filosoof Peter Godfrey-Smith schreef een boek over deze bijzondere wezens: “ Buitengewoon bewustzijn, de octopus en de evolutie van de intelligentie.” Een boek waarin hij op onderzoek gaat naar het bewustzijn van de koppotigen.Hoe zien zij de wereld? De ogen van een octopus lijken op de onze. Ze hebben de bouw van een camera, met een flexibele lens die een beeld projecteert op een netvlies. Onze ogen lijken op elkaar, maar de hersenen erachter verschillen in vrijwel alle opzichten. Geen ander brein verschilt zoveel van het onze als dat van een koppotige.

Auke-Florian Hiemstra is bioloog bij Naturalis en groot octopus fan. Hij verklaard de intelligentie van deze dieren als volgt: “Octopussen zijn in de loop van de evolutie hun schelp kwijtgeraakt. En wie geen schelp heeft, moet slim zijn. Hij moest zich leren verdedigen, ontwikkelde camouflage, en op die manier is er een soort intelligentie ontstaan bij de octopus – omdat ie niet zomaar in zijn schelp kon terugkruipen.”