Hoe de Weerter Kempen ons beschermt en bijzondere soorten aantrekt

Op de grens tussen België, Noord-Brabant en Limburg ligt de Weerter Kempen. Dit natuurgebied is onderdeel van de Kempen-Broek, een grensoverschrijdend natuurgebied met een dubbel doel: de natuur versterken en ons beschermen tegen wateroverlast. Hier moet een natuurlijk landschap ontstaan waar ingrijpen door de mens niet meer nodig is. En dat lukt al aardig.

Op deze plek van de Weerter Kempen lag van oorsprong een moerassig gebied. Het ligt namelijk in de Roerdalslenk, tussen de Peelrandbreuk, Feldbissbreuk en het Kempense Blok. Dat zijn geologische hoogtes en laagtes, maar vooral belangrijk is dus dat het laag ligt waardoor het water langzaam afstroomt naar dit gebied.

Langs de flanken is het juist hoger en hier vind je stuifzand met heide. In het verleden vond je in de laagten moerassen, hoogvenen, maar die zijn allemaal ontgonnen. Er zijn in de loop van tijd beken aangelegd om te ontwateren, die liggen nu nog in het gebied.

Natuurmonumenten heeft de afgelopen jaren veel gedaan in de Weerter Kempen. Oude natuurgebieden, zoals het Wijffelterbroek en de Laurabossen, zijn verbonden met voormalig landbouwgebieden zoals de Kettingdijk. Bovendien is hier de hydrologie hersteld door beken dicht te maken en om te leiden. Het gebied is weer nat.

De gebiedsontwikkeling in het Kempen-Broek verbindt losse natuurgebieden zoals de Weerter Kempen in Nederland en België én het verandert de natuur in een klimaatbuffer. Want bij te veel regen houdt het gebied water vast zodat de omliggende omgeving niet overstroomt. Bij te weinig regen is dit juist een nat gebied.

Het is dus een multifunctionerend landschap dat beter bestand is tegen droogte, stikstof en zelfs CO2 kan opnemen door middel van veengroei. Ze willen een natuurlijk landschap met procesnatuur, dus waar menselijk ingrijpen niet meer nodig is. Alleen grote grazers zoals de tauros zorgen dat het gebied niet helemaal volgroeit met bomen.

Al deze veranderingen in het landschap hebben voor de terugkeer van verschillende soorten gezorgd. De bever en boomkikker zijn op de natte gebieden afgekomen en de Belgische grens overgetrokken. Op de natte velden groeit al zonnedauw en veenmos. En in het broekbos groeien in grote getalen grote boterbloem en slangenwortel.

Kijk zaterdag 19 augustus 2023 naar de uitzending over de Weerter Kempen om 19.15 uur op NPO 2!