Hoe blijft ons lage land boven water?

Droogleggingen en inpolderen, daar staan wij bekend om. We creëren land uit moeras, verleggen rivieren en werpen zelfs een provincie op uit zee. Dat heeft een keerzijde. Als je alle dijken, duinen, waterkeringen, sluizen weg zou halen, verdwijnt nu al meer dan de helft van Nederland onder water. En daar komt nu klimaatverandering bij. Hoe gaan we al dat water tegenhouden?

“Op dit moment zijn we misschien wel de veiligste delta ter wereld”, zegt Tim van Hattum hoofd Klimaatprogramma, Wageningen University & Research. In zijn boek Only Planet Klimaatgids voor de 21ste Eeuw beschreef hij hoe we dat zo kunnen houden.

Maar hoe is het zo gekomen, land onder zeeniveau? Nederland bestond zo’n duizend jaar geleden voor een groot deel uit veen, dat hebben we ontwaterd. Door inklinken polders kwamen steeds lager te liggen en moest het water weggepompt worden met molens.

“Het is natuurlijk wel heel bijzonder hoe wij Nederland in de afgelopen eeuwen hebben leeggepompt en naar onze hand hebben gezet.” Dat wegpompen doen we in veel delen van het land eigenlijk nog steeds, waardoor de bodem daalt. Inmiddels ligt het laagste punt van Nederland in het Groene Hart op 6,76 meter onder NAP.

Toch zal komende eeuw de Noordzee één tot twee meter stijgen, in 2150 zelfs drie tot vijf meter. Op het moment is 59% van het landoppervlak van Nederland gevoelig of kwetsbaar voor overstromingen. Een kwart daarvan ligt onder de zeespiegel, maar een derde ligt daar gewoon boven.

Van hoog naar laag, binnenland naar kust, de strijd tegen het water voeren we in heel het land. Nu kunnen we doen waar we wereldwijd het beste in zijn: dijken, stuwen, dammen en sluizen bouwen en strijden tegen het water. Alleen lijken we het niet meer te redden met het tegenhouden van water alleen.

“Er is veel meer ruimte voor water nodig”, zegt Tim. Dus niet vechten tegen, maar mét het water meebewegen. En dan vooral met de natuur. Op allerlei plekken in Nederland zijn oplossingen mogelijk waarin natuur en waterveiligheid samengaan, nature-based solutions.

“Ik denk serieus dat Nederland koploper kan worden in groene klimaatoplossingen. Werken met de natuur in plaats van er tegenin.” Een soort deltawerken 2.0 dus.

Kijk zondag 14 april om 19.25 uur naar de uitzending Boven water op NPO 2!