Het land naar z'n mallemoer in Yerseke Moer

Zo’n tweeduizend jaar geleden bestond een groot deel van Zeeland alleen maar uit veenmoeras. Toch verdwenen dit moeras bijna helemaal, op een aantal gebieden zoals de Yerseke Moer na. Nu is dit een bijzonder natuurgebied waar de sporen uit het verleden in het landschap te vinden zijn.

Lang bleef het hier in Zeeland te nat om te wonen, totdat de mens uitvond hoe ze het moeras kon ontwateren. De grond daalde daardoor ook, waardoor de zee vat kreeg op het land. Met die overstroming werd het veen doordrongen met zout.

Rond het jaar 1000 lukte het de bewoners dijken te bouwen en zo vestigden zich hier weer mensen. Net als op veel andere plekken in Nederland, staken ze het veen uit om te verbranden. Maar het verbranden bleek zout achter te blijven. En dat was in de 14e eeuw nog heel veel waard.

De Zeeuwen kregen ‘zoutkoorts’, zoals Runa Keller uitlegt. “Ze zijn hier als een malle gaan graven”. Dat zoutwinnen in het veenmoeras noemden ze ‘moerneren’. Die patronen zie je nog in de bodem van de Yerseke Moer liggen.

Op andere plekken ging in Zeeland werd zo veel veen weggehaald, dat het land dieper zakte en de zee het land weer overnam. Dorpen verdwenen in de Oosterschelde, zoals Verdronken land van Zuid-Beveland. En daar komt de uitdrukking ‘naar z'n mallemoer’ vandaan.

De Yerseke Moer bleef bewaard en eeuwenlang hielden boeren hier hun vee. De hoger gelegen kreekruggen waren juist ideaal voor kleine akkers. Inmiddels is het een beschermd natuurgebied, maar de koeien lopen er nog rond om het gras kort te houden. Dat is prettig voor weidevogels als de grutto en scholekster, die hier broeden.

Op de oude akkers staan soorten planten die inmiddels zeldzaam zijn geworden in de rest van Nederland. Al die bloemen zorgen ervoor dat de grashommel zich hier nog thuis voelt.

Kijk zondag 13 oktober 2024 om 19.25 uur naar de uitzending over Yerseke Moer op NPO 2!