Heimans en Thijsse prijs voor 'Mister Kiekendief' Ben Koks

Ben Koks heeft de Heimans en Thijsse Prijs 2017 gekregen voor zijn ongelooflijk grote inzet om natuur in akkerbouwgebieden van Groningen nieuwe kansen te geven. Terwijl in grote delen van Nederland het agrarisch natuurbeheer op een fiasco is uitgelopen, wist Ben Koks door zijn overtuigende persoonlijkheid en grote veldkennis veel vogelsoorten op het Groningse boerenland te redden, aldus de Heimans en Thijsse Stichting die deze prijs eens in de twee jaar uitreikt.  

Ben Koks heeft gedurende de laatste twintig jaar, samen met de Werkgroep Grauwe Kiekendief, het agrarische natuurbeheer in Noordoost-Groningen vorm en inhoud gegeven, met een geweldige inzet en een inspirerend enthousiasme. Zo was het mogelijk om de populatie van de grauwe kiekendief op het Groningse boerenland in stand te houden. Recent vestigde zich hier zelfs de steppekiekendief, voor de eerste maal in Nederland.

Naast specifieke nestbeschermingsmaatregelen die steeds weer tot stand kwamen door overleg met de individuele boeren, was het door Ben Koks uitgezette programma vooral gericht op de aanleg van akkerranden, waarvan niet alleen de kiekendieven profiteerden, maar ook grote aantallen veldleeuweriken, gele kwikstaarten, kwartels en patrijzen. Later werden er gehele percelen braak gelegd waarna de grauwe gors terugkeerde na lange afwezigheid.

Zijn maatregelen waren gebaseerd op een grote ecologische kennis en waren dan ook in veel gevallen effectief. Minstens zo belangrijk is dat hij steeds weer in staat was boeren te overtuigen mee te doen, waardoor de maatregelen op grote schaal ingang vonden. Hij wist steeds weer belangstelling bij de media te wekken voor zijn werk, waardoor hij een van de boegbeelden van het agrarisch natuurbeheer in Nederland is geworden. Hij heeft daarmee laten zien dat het agrarische natuurbeheer in Nederland wel degelijk toekomst heeft. Dat is van zeer groot belang voor het herstel van de Nederlandse biodiversiteit, omdat het grootste deel van het Nederlandse landoppervlak uit agrarisch gebied bestaat en hier de grootste biodiversiteitsverliezen hebben plaatsgevonden.

Koks heeft zich gedurende twintig jaar ingezet voor de natuur op het Groningse boerenland en heeft daarbij veel tegenwerking ondervonden. Door zijn Groningse volharding is het hem toch gelukt veel vogelsoorten voor het Groningse platteland te behouden en onder de Groningse boeren een sterk draagvlak voor natuurbehoud op te bouwen. Hij heeft daarmee een toonaangevend voorbeeld gegeven van hoe agrarisch natuurbeheer in andere delen van Nederland kan werken.

De Heimans en Thijsse Stichting reikt de Bronzen Spreeuw eens in de twee jaar uit aan een persoon of een organisatie die zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor het natuurbehoud of de natuureducatie in Nederland. De stichting is inmiddels meer dan een eeuw oud en de prijs wordt uitgereikt sinds 1955, in het verleden onder andere aan Bert Garthoff, Koos van Zomeren en Vara’s Vroege Vogels.