Hans Bijl wint de vijfde Frater Willibrordus Prijs

Met een beschrijving van trekkende gamma-uiltjes heeft Hans Bijl de Frater Willibrordus Prijs gewonnen. Dat is zojuist bekend gemaakt in het BNNVARA programma Vroege Vogels op NPO Radio 1. De prijs is in het leven geroepen voor de mooiste, meest inspirerende waarneming op de Fenolijn. Al ruim 20 jaar is dat een vaste rubriek in Vroege Vogels.

Hans Bijl uit Drachten meldt: ‘Donderdagavond werd er rond een uur of 10 ’s avonds op het raam getikt. Het was de overbuurvrouw. Ik moest even bij haar in de tuin komen kijken want er waren allemaal vlinders, op en rondom de bloeiende planten. Snel naar haar toe, en inderdaad, het miemelde van de nachtvlinders. Allemaal gamma-uiltjes, of ook wel pistooltjes genoemd. Terug naar mijn eigen tuin. Ook hier, tientallen ‘gamma’s’ op de flox en de lavendel. Waarschijnlijk is er massale trek geweest’.

De jury over de winnaar: ‘De winnende inzending was zo’n inzending waar alles aan klopte. De waarneming was bijzonder, de natuurkalender werd aangetikt en er zat een mooi verhaal in. De beller neemt ons in de melding mee naar een tijdstip waarop veel mensen al slapen. Er speelt zich op dat uur iets af dat explosief is, maar dat tóch, vanwege het tijdstip, voor velen ongezien zou blijven. Gelukkig belde Hans Bijl uit Drachten met de Fenolijn waardoor de gamma-uiltjes alsnog een podium kregen. Samen met de buurvrouw’.

De jury kon zich ook dit jaar weer verheugen op een groot aantal bijzondere inzendingen. Een aantal dingen viel op:

-    de kennis bij de bellers van bijzondere soorten. Meestal komen mensen niet verder dan ekster, merel, mees, maar welke mees precies dat weten de meesten dan weer niet. Nee, dan de Vroege Vogelluisteraars, die komen met hopprachtmotten aanzetten, parasolzwammen, beekprikken, snuitmotten en witte halvemaanzweefvliegen. Het aanbod leek dit jaar diverser dan ooit.

-    het tweede dat opviel was het stijgend aantal kinderen dat insprak. Dat juichen wij toe. Want als kinderen eenmaal zien hoe leuk de natuurkalender is, dan zullen ze hun blik wat vaker naar buiten richten in plaats van naar binnen op een scherm.

-    en ten slotte viel het veel luisteraars op dat de appelbomen niet alleen in het voorjaar maar ook in de herfst van 2023 bloeiden.

De zeven genomineerden hielden allen niet alleen een mooi verhaal, maar ze verwezen daarin ook naar het jaargetijde, de datum, kortom naar een gebeurtenis gezien in de tijd.

De prijs is vernoemd naar Frater Willibrordus. In september 2019 overleed hij. Vanaf het begin van de Fenolijn, in 2001, is de Frater één van de vaste, trouwe bellers. Hij was altijd betrokken en vond het ook zijn taak om bij te houden wat er in de natuur onder invloed van het klimaat veranderde. Al vanaf het moment dat hij het klooster inging, was hij gefascineerd door de natuur en speciaal de fenologie: de leer van de eerstelingen in de natuur. Hij wilde de luisteraar met zijn waarnemingen altijd iets bijbrengen en meegeven. Dat vooral maakte hem geliefd bij de luisteraar.

De Frater Willibrordus Prijs is een initiatief van Vroege Vogels. De prijs is dit jaar voor de vierde keer uitgereikt en bestaat uit een aquarel met vliegende gierzwaluwen, gemaakt door kunstenaar Erik van Ommen. De jury bestaat uit Arnold van Vliet coordinator van De Natuurkalender van Wageningen University, schrijver Bibi Dumon Tak en Vroege Vogels samensteller Daniel Gulpers.

Om tot een winnaar te komen heeft de jury de vele duizenden meldingen van de fenolijn afgeluisterd. Het zijn berichten, die zijn ingesproken tussen 20 februari 2023 en 20 februari 2024. De vier eerdere winnaars van de prijs zijn Hans Gartner in 2020 (invasie distelvlinders), Bas Bijl in 2021 (late boerenzwaluw), Mirjam Wiskerke in 2022 (baltsende witte kwikstaarten) en Diet Groothuis uit Zeist (eerste gierzwaluwen).