Grote gele kwikstaart houdt van watermolens

De grote gele kwikstaart komt veel langs de Dommel voor dankzij de stroomsnelheid en de aanwezigheid van stenige structuren zoals watermolens. Onze natuurfilmer Roel gaat samen met Fien Oost naar de Dommelsche watermolen, waar een paartje grote gele kwikstaart broedt. 

De grote gele kwikstaart hoort echt bij het Dommeldal. Deze vogel doet het goed bij beken met snelstromend water. Wat hij wel nodig heeft, is wat grilligheid in de stroming, dus geen rechte glijbaan met steile oevers waar het water snel naar beneden glijdt. Daarom ging het lange tijd ook erg slecht met de soort in heel Nederland.

Veel beken zijn vorige eeuw weggetrokken en de dynamiek verdween. In de jaren ’70 zat de soort op een dieptepunt met nog maar zo’n 150 broedparen in heel Nederland. Maar met het hermeanderen van de beken en de verbetering in de waterkwaliteit heeft de soort een ware opmars gemaakt. 

Hoewel de vogel ook aan de kust waargenomen kan worden in de winter, is hij in het broedseizoen wel echt gebonden aan beken met stroming en zie je hem dus meer in het zuiden en oosten van ons land. Maar niet alleen de stroming is belangrijk, er moet ook nestgelegenheid zijn. De vogel nestelt het liefst vlakbij het stromende water in een stenige structuur.

Denk aan sluizen, bruggen en watermolens! De kwikstaart is in dat opzicht een echte cultuurvolger en is ook wel eens in de stad te vinden. Watermolens zijn bij uitstek geschikt omdat ze al 1000 jaar een stenige structuur bieden en ook verval met kletterend water creëren.   

Het opnieuw laten kronkelen van de Dommel heeft een grote invloed gehad op de stand van de vogel. Ze zitten graag op flauwe oevers en steentjes om vanuit daar toe te slaan op hun prooidieren. Ze jagen vooral op kleine insecten die boven het water rondvliegen, denk aan mugjes en eendagsvliegen. Bij harde oeverranden met gras, is er weinig plek voor de grote gele kwikstaart om vanaf te jagen.

Kijk zondag 9 juni 2024 om 19.25 uur naar de uitzending over het waterlandschap van de Dommel op NPO 2!