Gieren blijken ontzettend slim te zijn

Toen Jane Goodall zag dat chimpansees stokjes gebruikten om termieten te vangen stond de biologie op z’n kop. In één klap waren we niet meer de enige soort die gereedschap gebruikt; iets dat als teken van intelligentie wordt gezien. Inmiddels worden ook walvissen, kraaien, octopussen en pagegaaien erkent als enorm slimme dieren. Gierenonderzoeker Mathijs van Overveld vindt dat gieren deze erkenning ook verdienen.

Gieren hebben een imagoprobleem. Omdat ze zich voeden met dode dieren worden ze vaak  smerig of eng gevonden. Ook zijn ze door hun kale kop misschien niet zo knuffelbaar. Dat slechte imago is volgens Thijs van Overveld onterecht. Het zijn belangrijke opruimers in de natuur en ze zijn mogelijk veel intelligenter dan altijd werd aangenomen. Het hebben van  grote hersens wijst hierop, maar ook dat ze relatief oud worden. Deze eigenschappen worden ook bij al erkende slimme dieren gezien, zoals mensapen en pagegaaien. Thijs van Overveld vertelt er meer over in de studio van Vroege Vogels.

Mathijs observeerde meer dan 1.000 uur de aasgier, een vrij kleine gierensoort, en zag dat deze dieren zich insmeerden met rode klei. Waarschijnlijk heeft dit sanitaire redenen, het kan bijvoorbeeld helpen tegen bacteriën en virussen, maar Mathijs vermoed dat ze dit ook doen ter communicatie. Hij zag namelijk dat de gieren een behoorlijk ontwikkelde sociale intelligentie hebben. Ze geven elkaar bijvoorbeeld presentjes zoals stukjes vlees en nestmateriaal en verzorgen elkaars verenpak. Jezelf opmaken met rode klei zou kunnen helpen binnen die sociale verhoudingen en wijzen op een extra hoge sociale intelligentie.

Cosmetica zou je kunnen zien als een soort gereedschap, en dieren die gereedschap gebruiken worden een hoge intelligentie toegedicht. Van de aasgier is bekend dat ze ook gebruik maken van gereedschap op een andere manier. Zo laten ze steentjes op struisvogeleieren vallen om deze open te breken. Van lammergieren is ook bekend dat ze gereedschap gebruiken. Ze laten botten en schildpadden van een hoogte neerkletteren, om bij de inhoud te kunnen komen. Dit werkt alleen bij een harde ondergrond en hier is dus een zeker inzicht voor nodig. 

Een ander voorbeeld van intelligentie bij gieren komt van de overkant van de oceaan. In zowel Zuid- als Noord-Amerika leeft de zwarte gier en deze heeft een ontzettend breed scala aan manieren om aan voedsel te komen. Zo vangen ze vis, plukken ze de teken van zoogdieren, eten ze de placenta’s van zeeleeuwen nadat ze de navelstreng doorknippen en dringen ze zelfs huizen binnen om voedsel te zoeken. Het hebben van zoveel verschillende fourageertechnieken is vrij uniek binnen het vogelrijk. Kennelijk zijn ze erg innovatief en ook dat wijst op een hoge intelligentie. 

Door hun imagoprobleem is er nog maar weinig onderzoek gedaan naar gieren. Omdat alles erop wijst dat gieren hoog-intelligent zijn, pleit Mathijs voor meer onderzoek naar deze dieren. Het zou belangrijke vragen over bijvoorbeeld het ontstaan van intelligentie kunnen beantwoorden.