Gaat steenmeel de natuur redden?

In natuurgebied De Maashorst in Noord-Brabant is deze week een begin gemaakt met het uitstrooien van steenmeel. De bodem in veel Nederlandse natuurgebieden is voedselarm en verzuurd. Belangrijke elementen als calcium, magnesium en kalium zijn weg. Door deze verzuring spoelen voedingsstoffen en mineralen uit de bodem, terwijl er een overmaat aan stikstof achterblijft. Daardoor gaat het bodemleven achteruit en verdwijnen er veel plantensoorten. De variatie neemt af en heidegebieden vergrassen. De voedingswaarde van planten neemt af, waardoor rupsen geen vlinders meer worden. Vogels leggen eieren met te dunne eierschalen. De oorzaak van dit alles: de te hoge uitstoot van stikstofoxiden en ammoniak.

Steenmeel bevat precies de mineralen die een verarmde en verzuurde bodem nodig heeft. Het is gemalen steen, een restproduct dat vrijkomt bij de mijnbouw in Noorwegen, bij de winning van veldspaten. De Bosgroep Zuid-Nederland is nu begonnen met het verspreiden van steenmeel over een bosgebied van 175 hectare. Volgens de Bosgroep heeft een eerdere proef al bewezen dat het werkt. Is dit nou hét paardenmiddel voor de natuur tegen de stikstofcrisis? “Het helpt zeker, maar dan moet er tegelijkertijd wel wat aan de stikstofuitstoot worden gedaan”, zegt Leon van den Berg van de Bosgroep Zuid-Nederland. “Ik verwacht dat je hier na één keer strooien met steenmeel niet meer terug hoeft te komen voor het herstel van de mineralenbalans, maar dan moet de zure kraan wel dicht, want ander staan we hier over tien jaar weer”.

Is het verspreiden van steenmeel per helikopter dan niet vervuilend? “Terechte vraag”, zegt Leon van den Berg. “Dat hebben we zorgvuldig doorgerekend. We hebben het uitstrooien per trekker, per helikopter en handmatig doorgerekend. De laatste optie is wat milieu betreft de beste, maar die valt af want die dat is onbetaalbaar, gezien de grote hoeveelheid oppervlakte bos. Vergeleken met de trekker zit de helikopter wat de uitstoot van stikstofoxide betreft op ongeveer 2/3 van de uitstoot van een trekker.” Voor de fijnproevers: een trekker stoot per ha tussen de 2000 en 4000 gram stikstofoxide uit, een helikopter tussen de 1800 en 2300 gram. “Bovendien willen veel terreinbeheerders niet de hele bodem kapot rijden met trekkers, zodoende is het verspreiden van steenmeel per helikopter de beste oplossing”, aldus van den Berg.