Fraaie vraatsporen

Op dood hout kun je de mooiste versieringen aantreffen net onder de schors. Het lijkt net of iemand doelbewust het hout heeft bewerkt. Maar het is allemaal het werk van schorskevers, ook wel bastkevers genaamd, die deze mooie vraatsporen achterlaten.

Moedergang en vraatsporen
Een mannelijke kever boort zich allereerst in een boom, graaft vervolgens een paringskamer en lokt daar de vrouwtjes naartoe door een chemische stof uit te scheiden. 

Eenmaal bevrucht graaft het vrouwtje een gang net onder de schors, de moedergang. Dit is het middelpunt van de versiering, herkenbaar als een wat rechte gang.

Het vrouwtje legt aan weerszijde van deze gang tientallen eitjes. De larven die hier uitkomen, eten zich vervolgens stuk voor stuk door het hout. Deze vraatsporen staan doorgaans dwars op de moedergang. Als de larven volgroeid zijn, verpoppen ze zich. Na een aantal weken komen de kevers uit de poppen, boren zich naar buiten en vliegen uit.

Unieke sporen
Er zijn verschillende schorskevers en aan de structuur van de vraatsporen is te zien welke schorskeversoort het gemaakt heeft. Zo maakt de grote berkenspintkever ( Scolytus ratzeburgi ) een tot 15 cm lange moedergang van waaruit de vraatgangen van de larven eerst onder een rechte hoek aan beide zijden vertrekken en dan uitwaaieren. Bij de essenbastkever ( Leperisinus varius ) gaan vanuit de de paringskamer twee, 6 tot 10 cm lange, horizontale moedergangen in tegengestelde richting uit. De vraatgangen van de larven staan dwars op de moedergang, maar worden maar 4 cm lang.

Mooi maar schadelijk
Schorskevers kunnen aan de bomen grote schade toebrengen doordat de vochtvoorziening geblokkeerd wordt en de boom doodgaat; ook verspreiden sommige soorten plantenziekten. De iepenspintkever en de dennenscheerder zijn de schadelijkste schorskevers. De laatste jaren gaan er veel eiken dood door aantasting van de eikenprachtkever.

Bron: Soortenbank en Wikipedia
Illustratie: S. van Meel