Fort Rijnauwen, een oase van rust en 'stepping stone' voor de natuur

Het Fort bij Rijnauwen is het grootste fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, en een onderdeel van de tweede vooruitgeschoven fortenkring rond Utrecht. Tot 1977 is het fort Rijnauwen afgesloten geweest vanwege militaire doeleinden. En nu nog steeds want een groot deel van het fort mogen bezoekers niet komen. De natuur kan zich hier volop ontwikkelen. 

De Nieuwe Hollandse Waterlinie was een verdedigingslinie van zo een 85 kilometer lang, en loopt van de Biesbosch tot aan het eiland Pampus. Het is een waterlinie, die een groot deel van Holland beschermde. Deze linie was een vervanging van de Oude Hollandse Waterlinie, en is in gebruik geweest van 1870 tot 1945. Een groot verschil tussen de oude en de nieuwe linie is dat de stad Utrecht bij de nieuwe linie ook beschermd werd. Dat wilde men toen graag want Utrecht was een logistiek goede plek met veel vaarwegen die geschikt waren voor het bevoorraden van de manschappen.

De waterlinie bestond uit gebieden die men kon inunderen, onder water zetten. Dit om de vijand die uit het oosten kwam tegen te houden en het gebied ten westen van de linie te beschermen. Het water moest diep genoeg zijn om paard en wagen tegen te houden, maar niet te diep zodat het ook voor boten onmogelijk was om te naderen. De Nieuwe Hollandse Waterlinie is drie keer in gereedheid gebracht, gemobiliseerd, maar uiteindelijk nooit gebruikt. 

Toch heeft die inundatietechniek, een Nederlandse uitvinding, nut gehad. Het was wel het geheime wapen van Nederland, het straalde toch een bepaalde dreiging uit. In 2021 kreeg de waterlinie de UNESCO werelderfgoed status toegekend, als uitbreiding op de Stelling van Amsterdam. Samen worden ze nu de Hollandse Waterlinies genoemd.

Het Fort bij Rijnauwen is het grootste fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, en een onderdeel van de tweede vooruitgeschoven fortenkring rond Utrecht. Vooruitgeschoven want doordat in de loop der tijd de middelen steeds moderner werden en men verder kon schieten, moest er nog een fortenkring komen die nog extra verdediging gaf voor de stad Utrecht.

Tot 1977 is het fort Rijnauwen afgesloten geweest vanwege militaire doeleinden. De natuur kon zich hier dus volop ontwikkelen. En ook nu, is het fort niet zomaar vrij te bezoeken. En als mensen er komen, komen ze niet op het gehele terrein waardoor een groot deel van het fort altijd rustig is, waar allerlei dieren hun gang kunnen gaan. Een ware oase van rust waar reeen, dassen en andere dieren in alle rust kunnen foerageren. 

Vroege Vogels TV over de Hollandse Waterlinies is zaterdag 23 april 2022 om 19.50 uur te zien op NPO 2!