Floristische Verstekelingen: het leger als plantenverspreider

De geallieerden brachten tijdens operatie Market Garden niet alleen vrede, maar ook planten mee. Amateur-botanist Sipke Gonggrijp heeft geen andere verklaring voor het opduiken van verschillende Amerikaanse grassoorten in de omgeving van Eindhoven. In deze aflevering van de serie ‘Floristische Verstekelingen’ behandelen we daarom het leger als plantenverspreider. 

Ongeveer tien jaar geleden ontdekte een ecoloog in een wadi bij Son en Breugel nabij Eindhoven een vreemde, grote grassoort. Het bleek te gaan om Carex scoparia, een soort zegge die normaal gesproken voorkomt in Amerika. Na onderzoek bleken er meer grassoorten uit Amerika bij deze wadi te staan. Omdat deze soorten niet gehouden worden door tuiniers kun je uitsluiten dat hij ontsnapt is uit tuinen. Een logische verklaring is dat deze soorten met legermaterieel mee zijn gekomen met operatie Market Garden in 1944.

Er is een speciale naam voor dit soort planten, die door middel van legers op vreemde plaatsen belanden: legeradventieven. In Nederland zijn hier verschillende voorbeelden van. Gestreepte leeuwenbek bijvoorbeeld, die voor het eerst op schietterrein Harskamp werd aangetroffen. Inmiddels breidt deze soort zich verder uit over de Veluwe. Ook op Terschelling leeft een legeradventief: bezemdophei. Deze uit Zuid-Europa afkomstige soort is vermoedelijk met het transport van landmijnen op dit waddeneiland terecht gekomen. 

Nog niet zo lang geleden werd op de Stratumse heide bij Eindhoven een nieuwe soort voor Nederland gevonden: Juncus marginatus. Ook deze grassoort -afkomstig uit Amerika- is vermoedelijk een legeradventief. Juncus marginatus stond in een kwetsbaar terrein, met zeldzame planten als draadgentiaan en zonnedauw. Deze grassoortkon mogelijk dit gebied overwoekeren. Daarom is besloten -nu het nog kan- deze plant te verwijderen, al vindt Sipke het weghalen van uitheemse soorten een lastige kwestie: “Wie zijn wij om te bepalen dat de ene soort mag blijven staan en de andere niet?”. 

In de serie 'Floristische Verstekelingen' bespreken we elke week een andere plantenverspreider. Luister alle afleveringen terug:

De kampeerder als plantenverspreider
De Romein als plantenverspreider
Het tuincentrum als plantenverspreider
De wolindustrie als plantenverspreider