Exotische overlastgevers vormen een gevaar voor ons ecosysteem

Hij heeft scharen, hij is hongerig en hij verdringt al het andere waterleven in de sloot: de Amerikaanse rivierkreeft. En dan heb je ook de Japanse duizendknoop: een plant met een enorme groeikracht die schade veroorzaakt aan leidingen en gebouwen. Wat deze twee soorten gemeen hebben? Het zijn invasieve exoten die voor veel problemen zorgen.

Een exoot is een soort die van nature niet in Nederland voorkomt. Sommige dieren of planten vestigen zich hier en kunnen zich snel vermeerderen. Voor je het weet richten ze veel schade aan de natuur of de economie. In dat geval spreken we van een invasieve exoot en daar hebben we wereldwijd heel veel last van.

Tijd dus om het te hebben over invasieve exoten in de podcast Vroege Vogels en Andere Dieren. Janny Vos, plantenwetenschapper bij CABI, vertelt over de grote problemen die invasieve exoten veroorzaken, de Japanse duizendknoop en de bijzondere Japanse bladvlo. Ook Johan van Tent is aanwezig, adviseur waterkwaliteit en ecologie bij Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Hij vertelt over de Amerikaanse rivierkreeften. De aflevering is te beluisteren in je favoriete podcast-app.

Invasieve exoten zorgen ervoor dat de biodiversiteit omlaaggaat, omdat ze de plek van andere soorten innemen. Dieren- en plantensoorten kunnen hierdoor zelfs helemaal verdwijnen. Johan van Tent vertelt dat de Amerikaanse rivierkreeft bijvoorbeeld alles op vreet wat hij tegenkomt: “Ze zijn totaal niet kritisch en daardoor blijft er weinig voedsel over voor andere diersoorten. De waterkwaliteit gaat ook achteruit en ze tasten oevers en dijken aan." De rivierkreeften zijn verder met zoveel omdat ze weinig last hebben van predatie en omdat ze zich enorm snel kunnen voortplanten.

Onze gezondheid loopt ook risico door de invasieve exoten. Zo is ambrosia een veroorzaker van flinke hooikoortsklachten. En deze soort breidt zich steeds verder uit. De reuzenberenklauw is een tweede voorbeeld. Deze plant kan de huid irriteren. Verder liggen economische problemen op de loer. Het kost niet alleen veel geld om invasieve exoten te bestrijden, maar ze kunnen er ook voor zorgen dat bijvoorbeeld landbouwproductie verloren gaat. 

De Japanse duizendknoop is een van de meest invasieve exoten ter wereld. De plant is moeilijk weg te krijgen, verdringt andere plantensoorten en brengt schade aan gebouwen en leidingen. Volgens Janny Vos is biologische bestrijding de goedkoopste en meest natuurvriendelijke oplossing. Ze heeft onderzoek gedaan naar de Japanse duizendknoop en de Japanse bladvlo. Duizenden bladvlooien zijn uitgezet om de duizendknoop aan te pakken. Een exoot bestrijden met een exoot dus. 

Andere voorbeelden van invasieve exoten zijn de muskusrat, het aziatische lieveheersbeestje en de nijlgans. Vaak komen invasieve exoten ook per ongeluk in onze natuur terecht doordat mensen bijvoorbeeld een plant meenemen van vakantie of dieren loslaten, denk aan de halsbandparkiet. Daarom is het nu vooral zaak om mensen goed in te lichten en op tijd te handelen.

We praten verder over invasieve exoten in de podcast Vroege Vogels en Andere Dieren. Elke vrijdag is de nieuwe aflevering te beluisteren in je favoriete podcastapp.