Egel strekt even de poten en slaapt weer

“De egel in onze tuin is wakker”, schrijft filmer Floor Bakkum. “In de namiddag nog helemaal suf en pootjes strekkend zagen we hem/haar wat rondscharrelen. Na zo’n vijf minuten schuifelde het dier doodleuk terug naar ons zelfgebouwde egelhuisje om misschien weer verder te slapen.”

Van de inheemse insecteneters in ons land houdt de egel als enige een echte winterslaap. In de late herfst zoeken ze een verborgen plekje op en maken daar een winterslaapnest van bladeren, gras en mos. Ook eten ze hun buikje rond tot ze minimaal 400 tot 500 gram wegen. Wanneer ze in winterslaap gaan, kan hun lichaamsgewicht namelijk wel tot 30% afnemen. Dat de egel in de video er wat mager uitziet, is dus niet vreemd. Daarnaast daalt hun lichaamstemperatuur van ongeveer 35 graden, naar slechts 10 graden en slaat hun hart nog maar een paar slagen per minuut.

In de lente, tussen april en mei, worden egels weer actief. Maar gedurende de winter en het vroege voorjaar ontwaken ze af en toe ook al een paar uur tot een paar dagen. Soms blijven ze in hun nest. Maar andere keren scharrelen ze wat rond, zoals in de video. Ze zijn dan waarschijnlijk op zoek naar extra eten of een warmer plekje.

Helaas gaat het niet goed met egels in Nederland. De afgelopen 30 jaar zijn ze sterk in aantallen afgenomen. Ze worden bijvoorbeeld overreden of per ongeluk vergiftigd met land- en tuinbouwgif. Maar de belangrijkste oorzaak van sterfte onder egels is het verdwijnen van leefgebied en daarmee voedselaanbod. Meer informatie over de worsteling van de egel vind je in dit radio fragment.

Met een aantal simpele aanpassingen in de tuin kun je de egels enorm helpen. Door droge bladeren te laten liggen kunnen egels hun winternest bijvoorbeeld goed bekleden. Ook een egelhuisje kan van pas komen voor de winterslaap. Zorg er dan wel voor dat het groot en warm genoeg is. Daarnaast helpt een gaatje in de schutting egels om makkelijker van tuin naar tuin te scharrelen. Zo kunnen ze op meer plekken naar wormen, slakken en insecten zoeken.

Zorg er ook voor dat niet overal tegels liggen. In de zachte aarde is het namelijk makkelijker om voedsel te vinden. Tot slot helpt het om voorzichtig te zijn bij het tuinieren, zeker in de winter. Het kan zomaar dat onder een hoopje bladeren een egel ligt te slapen. Verstoor je per ongeluk toch een egel in zijn slaap of zie een egel die zich vreemd gedraagt, neem dan contact op met de egelbescherming

Bronnen: Zoogdiervereniging, Natuurmonumenten en Egelbescherming