‘Eetbare’ paddenstoel bevat giftig arseen

De meeste paddenstoelenboeken vermelden het rodekoolzwammetje als eetbaar. De paddenstoel bevat echter schadelijke hoeveelheden arseenverbindingen, laat onderzoek in het buitenland zien. Dat het rodekoolzwammetje -ook wel amethistzwam genoemd- arseen bevat is geen nieuws. “Dertig jaar geleden wist ik dat al”, vertelt Herman Sieben van de Nederlandse Mycologische Vereniging.

Waarom de zwam in veel paddenstoelboeken als eetbaar wordt genoemd is hem niet helemaal duidelijk: “Vaak worden paddenstoelen als eetbaar aangemerkt als ze zelf geen gif aanmaken, terwijl het rodekoolzwammetje arseen opneemt uit z’n omgeving. Vermoedelijk speelt ook mee dat er naar verhouding meer organische arseenverbindingen inzitten.”

Er zijn namelijk twee soorten arseenverbindingen: organisch en anorganisch. Organisch arseen is minder schadelijk voor je gezondheid dan anorganisch arseen. “Maar als ik naar studies in het buitenland kijk zie ik dat elk rodekoolzwammetje de normen van het RIVM overschrijdt, sommige zelfs 1300 keer.” Herman heeft de paddenstoel in ieder geval nooit gegeten.

De Nederlandse Mycologische Vereniging roept het rodekoolzwammetje uit tot paddenstoel van het jaar 2024 en wil onderzoeken hoeveel arseenverbindingen er in Nederland inzitten. Ook willen ze kijken of de paddenstoel als indicator voor vervuilde grond kan dienen. “Bodemmonsters zijn namelijk duur, mogelijk dat het analyseren van de rodekoolzwam een goedkopere manier is om arseenverontreiniging aan te tonen.”

Voor hun onderzoek roepen ze het publiek op waarnemingen van de rodekoolzwam in te voeren op waarneming.nl. De rodekoolzwam is te herkennen aan zijn paarse kleur en gewelfde hoed van één tot vijf centimeter, en heeft relatief veel ruimte tussen de plaatjes onder de hoed. De vereniging roept ook op om in te voeren in de buurt van welke boom hij staat. Vaak staan rodekoolzwammen bij beuken, maar ze kunnen ook een relatie met eiken of dennen aangaan.

PS. We raden aan geen risico's te nemen en het bij kijken naar paddenstoelen te laten. Het is een heel specialistisch onderwerp en de praktijk wijst uit dat veel mensen hun kennis overschatten. Bij natuurbeheerders als Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten is het plukken van hele maaltijden aan paddenstoelen ook verboden.